zespół kościoła parafialnego pw. Matki Boskiej Śnieżnej - Zabytek.pl
Adres
Miękisz Nowy, 102
Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. jarosławski, gm. Laszki
Dodatkowo jest ważnym śladem twórczości przemyskiego architekta Kazimierza Osińskiego. Dopełnia ją dzwonnica, która pochodzi z czasu budowy świątyni i jest zaprojektowana przez tego samego architekta.
Historia
Początkiem parafii w Miękiszu Nowym było wyłączenie w 1912 r. niezależnej ekspozytury z parafii w Leszkach. Samodzielna parafia powstała dopiero w 1928 roku. W 1896 r. w miejscowości wzniesiono tymczasową drewnianą kaplicę, która spaliła się w czasie I w. światowej. Nowy kościół powstał w latach 1918-1919 wg projektu przemyskiego arch. Kazimierza Osińskiego, konserwatora, muzealnika, wybitnego działacza społeczno-kulturalnego. Około 1919 r. wybudowano wg jego projektu towarzyszącą kościołowi dzwonnicę. W l. 2007-2009 wykonano remont świątyni (m.in. wymiana szalunków i pokrycia dachowego) i dzwonnicy oraz zagospodarowano otoczenie kościoła (m.in. nowe ogrodzenie).
Opis
Świątynia została zlokalizowana na wsch. krańcu wsi; po pd. stronie drogi przebiegającej przez miejscowość. Otoczona ogrodzeniem, w którego pn.-zach. narożniku usytuowana dzwonnica. Na wsch. od terenu zespołu kościelnego zlokalizowana została plebania (pochodząca zapewne z czasu budowy świątyni).
Kościół nieorientowany, założony na osi pn.-pd. z lekkim odchyleniem na pn.-wsch. Korpus na planie krzyża greckiego, z kaplicami w bocznych ramionach; został poprzedzony niewielką kruchtą. Prezbiterium jest nieznacznie węższe od nawy i zakończone trójbocznie. Flankują go dwa pomieszczenia pomocnicze, a pomiędzy nimi na kaplicami wybudowano niewielkie przedsionki. Świątynia w Miękiszu jest kościołem o niedużych rozmiarach, nad którym dominuje dość masywna sygnaturka - o prostopadłościennym trzonie przekrytym wysokim, iglastym hełmem, wypłaszczonym u podstawy. Zrąb korpusu i prezbiterium jest jednakowej wysokości, a poszczególne części budowli różnicuje wysokość dachu. Najwyższy dach jest nad nawą - dwuspadowy, z przydachami. Niewiele niższe są dachy nad prezbiterium i kaplicami. Nad prezbiterium, w górnej części przełamany, dwuspadowy przechodzący w trójpołaciowy. Nad kaplicami pozorny dach półszczytowy z lukarną. Addycyjne bryły niedużych pomieszczeń pomocniczych oraz kruchty zostały przekryte dachami dwuspadowymi z przydachami, zaś niskie przedsionki przekryte dachami pulpitowymi. Kościół został wybudowany z drewna, zapewne w konstrukcji zrębowej, a jego ściany obustronnie oszalowano. W nawie i prezbiterium strop drewniany ostrołukowy, brak informacji o formie pozostałych stropów (zapewne płaskie). Więźba dachowa drewniana wg karty „krokwiowa z krzyżulcami”. Wszystkie dachy pokryte blachą. Elewacje świątyni zostały pokryte szalunkiem - do ok. poziomu okien - pionowym (forma cokołu). Taki sam układ powtórzono na sygnaturce. Szczyty kruchty i pomieszczeń pomocniczych mają układ w jodełkę. Na pozostałych partiach elewacji szalunek poziomy. Narożniki budowli ozdobione deskowaniem w formie przypominającej pilastry. Elewacje zwieńczone gzymsem. Otwory okienne ozdobiono opaskami z uszakami. W połaciach wsch. i zach. kaplic umieszczono charakterystyczne lukarny o wykroju łuku w ośli grzbiet. Kościół dekorowany licznymi, dekoracyjnymi, ażurowymi wiatrownicami. W ozdobny sposób zostało także opracowane zwieńczenie elewacji sygnaturki w formie ażurowego lambrekinu. Wnętrze świątyni zostało pokryte boazerią. Jej charakterystycznym elementem jest otwarcie na boczne kaplice w formie trzech arkad wspartych na filarach i półfilarach o ornamentalnych kapitelach. Podobne filary podtrzymują chór. Ściany dzielone są pseudolizenami, a m.in. nadłucza arkad i zwieńczenia ścian ozdobione są fryzami. Na wyposażeniu kościoła znajdują się trzy ołtarze - główny (zaprojektował i wykonał Ludwik Bosecki) i dwa boczne w kaplicach nawiązujące do stylistyki zakopiańskiej. W ołtarzu głównym centralny obraz MB Śnieżnej (mal. Józef Bukowczyk, 1928), obrazy ołtarzach bocznych: św. Antoni, św. Teresa (mal. Marian Stroński, 1932). Stacje drogi krzyżowej zostały namalowane przez Józefa Bukowczyka i osadzone w ramach projektu Kazimierza Osińskiego (1921).
Dzwonnica architektoniczna, parawanowa, murowana z cegły, otynkowana. Ustawiona na wysokim cokole, po bokach wzmocniona przyporami; o trzech wąskich arkadach. Łuki arkad oparte na gzymsach, w których umieszczono gniazda jarzm. Dzwonnica zwieńczona niewielkim gzymsem i przekryta czterospadowym dachem pokrytym blachą. Na krańcach i centrum kalenicy prostopadłościenne, masywne sterczyny zwieńczone iglastymi hełmami.
Dostęp do zabytku ograniczony. Obiekt dostępny z zewnątrz. Ewentualna możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Bartosz Podubny, OT NID w Rzeszowie, 02-07-2015 r.
Rodzaj: kościół
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_ZE.27531