św. Michała (obecnie św. Józefa Robotnika) i rzymskokatolicki pw. św. Jadwigi, rozbudowany do obecnych rozmiarów z kaplicy pałacowej.

Historia

Kościół w Michałowie został ufundowany przez panów z Pogorzeli, którzy osiedlili się w okolicach Brzegu przed 1200 rokiem. Wzniesiony w 2. poł. XIII w., został przekazany w 1273 r., wraz z ziemiami, dziesięcinami i prawem patronatu klasztorowi Cystersów w Kamieńcu. W 1533 r. Hans z Pogorzelów, przeszedłszy na protestantyzm, odebrał kościół św. Mikołaja zakonnikom z Kamieńca. Od tego czasu, aż do pocz. XVIII w. kościół był na przemian katolicki bądź ewangelicki. Właścicielami wsi byli kolejno Georg Hirsch von Kaltenbrunn (po 1540) i Hans von Gruttschreiber (od 1557). W 1717 r. kościół wyremontowano, a po śmierci Antona Heinza, ostatniego z rodu Gruttschreiberów, ponownie przekazano Cystersom. Nadal jednak były w nim odprawiane nabożeństwa protestanckie, zaś zakonnicy w pobliżu pałacu wybudowali kaplicę. W latach 1823-1828 przebudowano kościół w stylu neogotyckim. Projekty przygotował Otto Wartenberg.

Opis

Kościół św. Józefa znajduje się w środkowej części miejscowości. Otoczony jest murowanym, otynkowanym, oskarpowanym ogrodzeniem z ceglaną bramką od zachodu. Dawniej wokół kościoła znajdował się cmentarz. Na wsch. od świątyni znajduje się kościół parafialny oraz plebania (dawne kaplica i pałac).

Świątynia jest murowana z cegły z otynkowanymi elewacjami. Dwuprzęsłowa nawa wzniesiona została na planie prostokąta. Na wsch. od niej znajduje się zamknięte ścianą prostą prezbiterium z czworoboczną kruchtą od pn. i dwuprzęsłową zakrystią od południa. Od zach. do korpusu dobudowano czworoboczną wieżę. Korpus główny oraz nieco niższe i węższe od niego prezbiterium nakryte są dachami dwuspadowymi. Zakrystię oraz kruchtę nakryto daszkami pulpitowymi, zaś dwukondygnacyjną wieżę zwieńczono ażurowym hełmem z galeryjką i iglicą. Elewacje boczne oraz elewacje wieży artykułowane są otworami okiennymi umieszczonymi w wysokich, uskokowo rozglifionych ostrołukowych niszach. W elewacji zach. dominuje dwukondygnacyjna wieża w narożach ujęta wydatnymi lizenami. W drugiej kondygnacji, wieża jest ośmioboczna z naprzemiennym rytmem tarcz zegarowych i otworów okiennych zamkniętych ostrym łukiem. Elewacja wsch. flankowana jest przyporami i zwieńczona trójkątnym szczytem ujętym profilowaną ramą i wypełnionym ostrołukowymi, wąskimi otworami okiennymi i ostrołukowymi arkadkami. Na osi elewacji prezbiterium zachował się gotycki otwór okienny z kamiennym laskowaniem.

Prezbiterium nakryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Na jego ścianach bocznych, na piętrze, znajdują się loże otwarte do prezbiterium półkolistymi arkadami. Nawa nakryta drewnianym, fasetowym sufitem. Wzdłuż jej ścian bocznych znajdują się drewniane, dwukondygnacyjne empory, pomiędzy którymi umieszczono chór muzyczny.

Wyposażenie kościoła pochodzi z różnych epok, od renesansowej chrzcielnicy (1575) i ambony z postacią Mojżesza w podstawie (ok. 1600), poprzez renesansowe epitafia i płyty nagrobne, aż po barokowy ołtarz główny.

Dostęp do obiektu ograniczony.

Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 26.11.2015 r.