Również rozpoznania architektoniczne ograniczyły się do prac inwentaryzatorskich.

Historia

Wieś Charzewice nabył w r. 1347 Spycimir Leliwita, pełniący wówczas godność kasztelana krakowskiego (1331-1350). Wkrótce potem rozpoczął budowę drugiej (po Tarnowie) rodowej siedziby obronnej, nazwanej Melsztynem. Po Spytku dziedziczyli zamek kolejni jego potomkowie, którzy przybrali nazwisko Melsztyńskich. W r. 1511 Jan Melsztyński sprzedał te dobra Mikołajowi Jordanowi z Zakliczyna, kasztelanowi wojnickiemu. Po Jordanach kluczem melsztyńskim władali krótko Zborowscy, a następnie przez ponad sto lat Tarłowie. Po śmierci Adama Tarły (1744) warowna rezydencja przeszła w ręce jego siostrzeńców Lanckorońskich. W r. 1771 zamek został zajęty przez konfederatów barskich. Do zrujnowania budowli przyczynili się Kozacy, którzy go podpalili. Obronna siedziba nie została już odbudowana, a okoliczna ludność zaczęła rozbierać mury. Dopiero w r. 1879 Karol Lanckoroński podjął próby ratowania szczątków zamku, spinając ściany żelaznymi kotwami i umacniając mury cementem.

Opis

Zachowały się trzy ściany wieży mieszkalnej, wzniesionej z kamieni i cegieł na planie prostokąta o wymiarach 10,5 x 15 m. W otworach okiennych widoczne są resztki gotyckich lub renesansowych obramień kamiennych. Na wschód od wieży znajdują się pozostałości budynku mieszkalnego, murowanej cysterny na wodę oraz resztki murów obronnych. Głównym członem najstarszego zamku była, prawdopodobnie pięciokondygnacyjna, wieża obronno-mieszkalna, o jednoprzestrzennych wnętrzach. Wieżę i towarzyszące jej zapewne zabudowania otaczał mur obronny, biegnący po krawędziach wydłużonego (ok. 20 x 70 m) wypłaszczenia wierzchołkowego wzgórza. Wewnątrz zamku znajdowała się także kaplica, której istnienie potwierdza dokument z r. 1362. Wjazd prowadził od północno-wschodniej strony, przez wieżę bramną z mostem zwodzonym, przerzuconym nad fosą. Rozbudowę zamku przeprowadzili w XVI w. Jordanowie. Wzniesiono wówczas trzykondygnacyjny dom mieszkalny, połączony drewnianymi gankami ze starą wieżą, a także budynki o przeznaczeniu gospodarczym. Źródła pisane wspominają także o trzech wieżach połączonych z murami obronnymi, a także o galeriach zbudowanych na dziedzińcu. Zamek wymaga gruntownych studiów. Oficjalnym właścicielem zamku jest Nadleśnictwo Brzesko. W 2005 roku zamek przejęła na kilka lat gmina Zakliczyn.

Zabytek dostępny bez ograniczeń.

Oprac. Stanisław Kołodziejski, OT NID Kraków, 30.09.2014 r.