Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarzysko, st. 30 - Zabytek.pl

Adres
Matcze

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. hrubieszowski, gm. Horodło

Cmentarzysko kurhanowe pradziejowe lub z okresu wczesnego średniowiecza, jedno z lepiej zachowanych w Polsce.

Stanowi unikatowy element w krajobrazie Grzędy Horodelskiej.

Usytuowanie i opis

Cmentarzysko w Matczu znajduje się około 2 km na południe od zwartej zabudowy wsi i około 500 m na północny zachód od zabudowań wsi Bereźnica, przy głównej drodze z Matcza do Hrubieszowa. Usytuowane jest na krawędzi małej doliny bezimiennego cieku i równocześnie na brzegu wysoczyzny dużej doliny rzeki Bug, około 1600 m na zachód w linii prostej od Bugu. Leży na działce leśnej nr 529 na terenie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, Nadleśnictwo Strzelce, w lesie wchodzącym w skład Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. Dzięki dodatkowej ochronie prawnej stanowisko i najbliższe jego otoczenie wyłączone są z gospodarki leśnej.

Cmentarzysko tworzy dwadzieścia jeden dobrze zachowanych kurhanów zlokalizowanych na obszarze o powierzchni około 2 hektarów. Usytuowane są one w granicach stanowiska równomiernie, bez wyraźnych śladów skupisk. Nasypy kopców liczą od 0,5 m do 2,0 m wysokości i od 7,0 m do 15 m średnicy. W rzucie są koliste, a dwa z nich (słabiej zachowane) mają rzuty owalne. Brak jest wkopów rabunkowych z wyjątkiem jednego, dość głębokiego, w obrębie kopca położonego na wschodnim skraju cmentarzyska. Kilka kopców posiada wyraźne wgniecenia jako ślady po dawnej wycince drzew - poruszania się ciężkiego sprzętu po nasypach i przeciągania po nich pni ściętych drzew oraz ślady rozrycia przez dziki. Teren cmentarzyska porasta las mieszany, w tym prawie stuletnie sosny, a także dość gęsty podszyt. Mogiły na cmentarzysku zawierają pochówki pradziejowe lub z okresu wczesnego średniowiecza.

Historia

W oparciu o ogólne spostrzeżenia oparte na formie kopców wstępnie ustalono w decyzji wpisu do rejestru, że cmentarzysko kurhanowe w Matczu można datować na pradzieje lub wczesne średniowiecze. Na Karcie Ewidencji Zabytku Archeologicznego chronologia stanowiska została określona na VII-IX w.

Cmentarzysko w Matczu zostało odkryte pod koniec l.80. XX w. i wprowadzone do literatury przez J. Niedźwiedzia i W. Komana. Do rejestru zabytków zostało wpisanych 12 kurhanów, ale już podczas inwentaryzacji pomiarowej wykonanej w roku następnym, zidentyfikowano 17 kopców, natomiast konserwatorski zwiad terenowy wykonany jesienią 2015 r. ujawnił 4 kolejne kopce. Od czasu odkrycia cmentarzyska, do chwili obecnej, stan zachowania mogił nie uległ poważniejszym zmianom. Brak jest świeżych wkopów rabunkowych na cmentarzysku, na jednym kopcu widnieje stary obszerny wkop. Teren cmentarzyska porasta las mieszany, który chroni jego substancję przed szybkim niszczeniem.

Stan i wyniki badań

Na stanowisku nie prowadzono archeologicznych badań wykopaliskowych. Badania powierzchniowe AZP w 1994 r. przeprowadził Wiesław Koman. Inwentaryzację pomiarową kopców wykonał J. Niedźwiedź i A. Medak w 1996 roku.

Zabytek dostępny.

Oprac. Ewa Prusicka, OT NID Lublin, 07-09-2015r.

Rodzaj: kurhan

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_06_AR.1314, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_AR.2237152