Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. Wszystkich Świętych - Zabytek.pl

kościół filialny pw. Wszystkich Świętych


kościół 1680 r. Martew

Adres
Martew

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. wałecki, gm. Tuczno - obszar wiejski

Przykład niewielkiego, salowego i bezwieżowego kościoła wiejskiego, wzniesionego w 2 poł.

XVII wieku, w tradycyjnej technice ryglowej. Kościół zachował oryginalną formę architektoniczną (ukształtowaną w 2 poł. XVIII w.), całościową konstrukcję ryglowych ścian oraz liczne elementy zabytkowego wyposażenie wnętrza.

Histroria

Parafia w Martwi wzmiankowana była w 1331 r., następnie kościół należał do parafii w Tucznie. W poł. XVI w. kościół został przejęty przez protestantów; odzyskany przez katolików po 1593 r. (prawdopodobnie na nowo konsekrowany w 1607 r.). W trakcie wielkiego pożaru wsi w 1625 r. zniszczeniu uległa również ówczesna, drewniana świątynia. Przez następne lata funkcjonowała we wsi tymczasowa kaplica. Obecnie istniejący kościół został wybudowany w 1680 r., o czym świadczy inskrypcja na nadprożu drzwi południowych oraz akta parafii w Tucznie., Inicjatorem budowy nowej, ryglowej świątyni był proboszcz z Tuczna (Paweł Hennig), a patronat sprawował Stanisław Tuczyński. W 2 poł. XVIII w. kościół został rozbudowany w kierunku zachodnim. Prawdopodobnie w kon. XIX w. dostawiono murowaną zakrystię i wymieniono część podwalin, a na działce kościelnej ustawiono drewnianą dzwonnicę. W 2001 r. obiekt był remontowany w zakresie ryglowej konstrukcji ścian, więźby dachowej i pokrycia.

Opis

Kościół pw. MB Różańcowej zlokalizowany jest pośrodku wsi, przy skrzyżowaniu dróg, w niecce terenowej. Cmentarz przykościelny wygrodzony kamiennym murem, z dwiema bramkami oraz drewnianą, XIX-wieczną dzwonnicą. Jest to świątynia orientowana, salowa (bezwieżowa), w typie regionalnego budownictwa ryglowego. Dwuczłonowa nawa założona została na planie prostokąta, z trójbocznym zamknięciem od wschodu, o wymiarach całkowitych 15,3 x 6,5 m, prostopadłościenna, nakryta dachem dwuspadowym (trójpołaciowym nad prezbiterium). Ściany o konstrukcji ryglowej (szkieletowej), ze strychułowym (glinianym) wypełnieniem oraz tynkowanymi i bielonymi polami międzyryglowymi. Drewniany szkielet konstrukcyjny składa się z dwóch, kompozycyjnie zróżnicowanych ram, odpowiadających dwóm fazom budowy. Część wschodnia o zagęszczonym układzie słupów, z trzema poziomami rygli, bez zastrzałów. Część zachodnia o szerokim rozstawie słupów, z dwoma poziomami rygli, z długimi zastrzałami. Ściany zakrystii murowane z cegły ceramicznej, tynkowane. Strop drewniany, belkowy nagi, z przyściennymi (profilowanymi) mieczami, usztywnione w części środkowej rozporą i zastrzałami. Więźba dachowa o konstrukcji krokwiowo-jętkowej, wzmocniona wiatrownicami; pośrodku ściana szkieletowa, stanowiąca dawny szczyt XVII-wiecznej nawy.

Pokrycie dachów stanowi ceramiczna dachówka karpiówka, ułożona w „rybią łuskę”.

Elewacje o pierwotnej kompozycji, opartej na „rysunku” drewnianego szkieletu konstrukcyjnego, pozbawione cech stylowych. Elewacje ścian długich są dwuosiowe, asymetryczne; elewacja szczytowa zachodnia - jednoosiowa. Sala kościelna zamknięta od wschodu trójbocznym prezbiterium, a od zachodu opięta emporą organową, osadzoną na dwóch słupach. Drzwi XVIII-wieczne, ramowo-klepkowe z ćwiekami, jedno i dwuskrzydłowe, z kowalskimi okuciami. Okna ościeżnicowe, dwuskrzydłowe, dzielone słupkiem i szczeblinami. Kościół w Martwi posiada zabytkowe wyposażenie, m.in. późnogotycki (2 poł. XVI w.) krucyfiks, barokowy ołtarz i ambona z 1 poł. XVII w. (1611 r. ?) oraz XVIII-wieczne lichtarze cynowe i feretron ludowy.

Obiekt dostępny z zewnątrz. Możliwość zwiedzania wnętrza za zgodą księdza proboszcza.

Oprac. Waldemar Witek, OT NID Szczecin, 29.04.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  szachulcowe

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BK.113771, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BK.416542