Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zamek, st. 9 - Zabytek.pl

Adres
Majkowice

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. piotrkowski, gm. Ręczno

Średniowieczny klucz posiadłości rycerskich rodu Nagodziców - Jelitczyków z centrum w Majkowicach, pojawia się w źródłach pisanych od 1398 roku.

Wymieniono wówczas Floriana z Majkowic, literatura historyczna starała się powiązać tę postać z rycerzem Florianem Szarym, bohaterem bitwy pod Płowcami, ale brak na to jednoznacznych dowodów. W doliny rzeki Pilicy zachowało się kilka czytelnych składników tego klucza. Duża wieś na średniowiecznym planie owalnicy, tzw. grodzisko stożkowate, pozostałości murowanego średniowiecznego zamku zwanego Surdęga oraz malownicze ruiny renesansowego dworu obronnego. Obronne siedziby rycerskie powstawały w czytelnym następstwie chronologicznym. Zamek jest drugą z kolei siedzibą obronną.

Usytuowanie i opis

Zamek Surdęga znajdował się w odległości około 1,5 km na północny-wschód od grodziska, tuż nad lewym brzegiem Pilicy, przy dawnej przeprawie rzecznej. Na drugim brzegu znajduje się miejsce o lokalnej nazwie Stary Most.

Przed rozpoczęciem badań było to nieznaczne wyniesienie , wysokości około 1,2 m, o regularnym prostokątnym rzucie i powierzchni około 3000m2 pokryte gruzem kamiennym i ceglanym. Nasyp otoczony był dookolną fosą. Obecnie powierzchnie mocno zniwelowanego obiektu pokrywa dzika roślinność.

Historia

Powstanie i użytkowanie zamku datowane jest na XIV-XV wiek.

W 1944 roku na potrzeby umocnień frontowych na linii Pilicy ruiny i fundamenty budowli zostały rozebrane. Pozostały jedynie nikłe relikty fundamentów i częściowo zachowana fosa.

Stan i wyniki badań

Badania wykopaliskowe pod kierownictwem A.Chmielowskiej wykonano w 1973 i 1974 roku.

W trakcie badań założony został wykop o powierzchni 120 m2 i kilka tzw. rowów sondażowych. Zadokumentowano pozostałości fundamentów budynku murowanego z kamieni erratycznych, piaskowca i wapienia. Znajdował się on w centralnej partii wyniesienia zarejestrowano dwa narożniki i ścianę obwodową na długości 16m, szerokość partii fundamentowej wynosiła 2,0 m. Ze względu na silne zniszczenia reliktów murowanych budynek jest rekonstruowany jako wzniesiony na rzucie kwadratu o boku równym 16 m, bądź prostokąta o wymiarach ok.20 x 16 m. Budynek otoczony był wałem i mokrą fosą o szerokości 15 m. zasilaną z rzeki Pilicy. Część surowca użytego do budowy autorka badań identyfikuje z kamieniołomem na górze Czartoria koło Ręczna znajdującej się około 6 km. od badanego obiektu.

Pozyskany ruchomy materiał zabytkowy to fragmenty cegieł palcówek, część z barwnymi polewami, fragmenty późnośredniowiecznych naczyń ceramicznych, kafli płytkowych z ornamentem figuralnym, kości zwierzęce i kilka przedmiotów metalowych. Wyjątkowo ciekawe okazało się znalezisko 3 plomb ołowianych zaliczanych do grupy plomb handlowych. Znalezisko to wzmacnia tezę iż budowla początkowo strzegła średniowieczną przepraw przez Pilicę. Datowanie powstania zamku odnoszone jest przez A.Chmielowską do XIV- XV w.

Zabytek dostępny bez ograniczeń.

Oprac. Zbigniew Lechowicz, OT NID w Łodzi, 01-01-2015 r.

Rodzaj: zamek

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_10_AR.36898, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_AR.1453821