Historia

Nie jest znana dokładna data budowy kościoła. W literaturze tematu pojawiają się dwa rozbieżne datowania - k. XIII i ok. 1500 r. Cmentarz otaczający kościół był początkowo ogrodzony drewnianym płotem. W XV w. zastąpiono go kamiennym murem z bramą - dzwonnicą. Podczas wojny trzydziestoletniej brama została uszkodzona i popadła w ruinę. W XIX w. odbudowano ją podwyższając górną kondygnację. Prawdopodobnie równocześnie powiększono niektóre okna świątyni i dostawiono kruchty. W okresie reformacji świątynię przejęli protestanci, w 1668 r. oddano ją katolikom i od tej pory należy do parafii w Witoszynie.

Opis

Kościół znajduje się na niewielkim wzniesieniu w środkowej części wsi, po zachodniej stronie drogi z Wymiarek do Mirostowic Górnych. Wokół rozciąga się teren dawnego cmentarza. Całość ogrodzona jest kamiennym murem z bramą - dzwonnicą prowadzącą od strony wschodniej. Świątynia jest budowlą gotycką, orientowaną. Salowy korpus główny złożono na planie prostokąta zamkniętego trójbocznie od wschodu. Zwartą bryłę nakrywa wysoki dach wielospadowy. Naroża wzmocniono wysokimi przyporami. Do ściany północnej przylega zakrystia nakryta przedłużoną połacią dachu nawy, do południowej kruchta zwieńczona dachem dwuspadowym. Kościół został wzniesiony z kamieni i rudy darniowej, dachy kryte są dachówką karpiówką układaną w koronkę. Ściany kruchty otynkowano. W elewacji południowej zachował się ostrołukowy portal uskokowy wykonany z profilowanej cegły ujmujący drzwi z oryginalnymi późnośredniowiecznymi okuciami. Jednoprzestrzenne wnętrze świątyni nakryte jest płaskim drewnianym stropem, zakrystię sklepiono kolebkowo. Wyposażenie stanowi m.in. manierystyczny ołtarz główny z ok. 1600 r. przeniesiony z kościoła w Witoszynie Dolnym, z barokowym obrazem św. Anny, oraz barokowe obrazy: Matki Boskiej oraz świętych: Józefa, Jana Nepomucena i Floriana. Wieża bramna - dzwonnica ma formę prostopadłościanu założonego na rzucie prostokąta. Jest budowlą dwukondygnacyjną, nakrytą dachem namiotowym. Na osi znajduje się ostrołukowy przejazd. Wieżę wzniesiono z kamieni polnych i rudy darniowej, w górnej partii pod okapem użyto wtórnie cegieł. Dach pokryto dachówką karpiówką układaną w koronkę. Elewacje są nieotynkowane. W ścianie południowej, wschodniej i północnej w poziomie drugiej kondygnacji umieszczono niewielki prostokątne otwory okienne. Od strony północnej i południowej do bramy przylega kamienny mur otaczający plac przykościelny. Przy nim stoją dwa kamienne krzyże pokutne. Na jednym z nich wyryto datę „1418”, która odnosi się do zamordowania dwóch mieszkańców Lutynki przez Nikela Falkenhayna.

Obiekt dostępny dla zwiedzających, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu.

Oprac. Anna Jackiewicz, OT NID w Zielonej Górze, 01.12.2014 r.