Rezydencję otacza krajobrazowy park, w pobliżu znajduje się cmentarz rodowy rodziny właścicieli.

Historia

Początki Lubosza sięgają XIV w. Wieś wzmiankowana była po raz pierwszy w 1379 r. jako własność Maczka z Lubosza. W 1 poł. XV w. Lubosz należał do Nałęczów, od 1457 r. i w XVI w. - do Ostrorogów. W wiekach następnych właścicielami majątku byli Swinarscy, Kalinkowscy i Bnińscy. Przed 1881 r. Bnińscy sprzedali Lubosz niemieckiej rodzinie Bardtów, w rękach której miejscowość pozostawała do 1945 r.

Reprezentujący typ modernistycznej willi wiejskiej (niem. Landhaus) dwór w Luboszu wzniesiony został w 1915 r. dla ówczesnych właścicieli majątku - Bardtów. Wcześniej, w 1895 r. powstała położona na pd. od dworu oficyna. Oba budynki położone są w krajobrazowym parku, założonym w połowie XIX w., przekształconym w czasie budowy dworu. W pd.-zach. części parku znajduje się cmentarz rodowy rodziny Bardtów z nagrobkami z poł. XIX w. i granitowym krzyżem z datą 1882 r.

Po 1945 r. dobra przejęte zostały przez skarb państwa. W l. 1949, 1981, 1987 i 1998 przeprowadzono remonty obiektu. Zabudowania przez szereg lat użytkowane były przez Kombinat PGR. Pałac pełnił funkcje biurowo-mieszkalne. W l. dziewięćdziesiątych XX w., po likwidacji PGR, we dworze mieściły się mieszkania, przedszkole oraz punkt felczerski. Obecnie budynek nie jest użytkowany.

Opis

Zespół dworsko-parkowy usytuowany jest we wsch. części wsi, przy zach. brzegu jez. Luboszek. Obejmuje on krajobrazowy park, położony w pd. części parku modernistyczny dwór, usytuowaną na pd. od dworu oficynę. Dwór elewacją frontową zwrócony jest na zach. Główna brama prowadząca na niewielki dziedziniec z podjazdem znajduje się po stronie zach. W pn.-zach. części parku znajduje się rodowy cmentarz dawnych właścicieli. Powierzchnia założenia pałacowo-parkowego wynosi 13 ha. Na pd. od zespołu usytuowane są zabudowania dawnego folwarku z XIX/XX wieku.

Dwór w Luboszu wzniesiony został na rzucie prostokąta, z wydatnym prostokątnym ryzalitem bocznym od zach. i płytkim pseudoryzalitem poprzedzonym tarasem od wsch. Jest to budynek podpiwniczony, piętrowy, z dodatkową kondygnacją mieszkalnego poddasza. Jego dość zwartą, urozmaiconą balkonami-loggiami bryłę nakrywa wysoki wielopołaciowy dach mansardowy.

Dwór został wzniesiony z cegły na fundamencie z kamieni polnych. Ściany otynkowano. Dachy kryte są dachówką ceramiczną. Piwnice nakryte są odcinkowymi sklepieniami, wnętrza wyższych kondygnacji - stropami murowanymi lub drewnianymi z podsufitką.

Otynkowane elewacje dworu w zasadzie pozbawione są detalu architektonicznego. Okna najczęściej prostokątne. W zwieńczonym trójkątnym szczytem ryzalicie bocznym elewacji frontowej znajduje się półkoliście zamknięte wejście gł., wyżej - na piętrze i na poddaszu - balkony-loggie. Pod oknami piętra po stronie pn. umieszczono kamienny kartusz z herbami Bardtów i Massenbachów. Elewacja pd. jest symetryczna. Na jej osi znajduje się płytki wykusz na rzucie odcinka koła, wyżej - balkon-loggia. Zwieńczony trójkątnym szczytem pseudoryzalit elewacji wsch. poprzedzony jest tarasem, z którego dwubiegowe, półkoliste schody prowadzą do parku. Ponad tarasem znajduje się wsparty na czterech filarach balkon.

We wnętrzu dworu, charakteryzującym się nieregularnym układem pomieszczeń, zwraca uwagę centralny, dwukondygnacyjny hall, w którym znajdują się schody, okazały kominek oraz galeria na piętrze.

Usytuowana na pd. od dworu oficyna wzniesiona została na planie prostokąta. Jej prostą, piętrową bryłę nakrywa dach naczółkowy. Jest to budynek murowany z cegieł, o częściowo otynkowanych ścianach. Dach kryty jest dachówką ceramiczną. Elewacje w kondygnacji parteru licowane są czerwoną cegłą, wyżej - otynkowane. Okna i wejścia prostokątne lub zamknięte segmentowo.

Rezydencję otacza krajobrazowy park, na teren którego prowadzą dwie bramy: główna, usytuowana przed dworem, oraz boczna - od strony podwórza folwarcznego. Park ukształtowany został z wykorzystaniem naturalnego krajobrazu - brzegu jeziora i istniejącego zadrzewienia. Od strony pd.-zach. zachował się fragment pierwotnego ceglanego muru. W pn.-zach. części parku znajduje się cmentarz rodowy rodziny Bardtów, do którego prowadzi obsadzona brzozami aleja. Z pierwotnego drzewostanu zachowały się cisy, lipy, dęby i platany. Na pocz. XX w. zadrzewienie wzbogacono o buki, graby, wiązy i jesiony.

Zabytek dla zwiedzających dostępny z zewnątrz.

Oprac. Krzysztof Jodłowski, OT NID w Poznaniu, 02-10-2015 r.