Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarzysko - Zabytek.pl

Adres
Łubna-Jakusy

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. sieradzki, gm. Błaszki - obszar wiejski

Cmentarzysko należy do nielicznych w regionie cmentarzysk kurhanowych z wczesnej epoki brązu, a przeprowadzone na nim badania w znaczącym stopniu przyczyniły się do poznania wiązanych z trzcinieckim kręgiem kulturowym miejsc pochówków w grobach szkieletowych z nasypami.

Usytuowanie i opis

Cmentarzysko kurhanowe w Łubnej-Jakusach zlokalizowane jest wśród należących do niej pól i oddalone o ok. 1,2 km na południowy zachód od jej centrum Podobna odległość dzieli stanowisko od leżącej na południowy zachód wsi Jasionna, a w odległości ok. 100-400 m na południe i południowy wschód od niego położone są skrajne zabudowania osady Klekoty, będącej częścią wsi Sudoły.

Stanowisko położone jest w pobliżu południowej krawędzi niewysokiego, płaskiego wzniesienia opadającego ku podmokłej dolinie rzeki zwanej tu Cienią, a w swym środkowym i dolnym biegu Trojanówką, będącej prawobrzeżnym dopływem Prosny. Jej źródła oddalone są od cmentarzyska o ok. 400 m. Cmentarzysko tworzą 23 kurhany podzielone na dwie grupy, oddalone od siebie o ok. 150 m: tj. grupę północno-zachodnią i południowo-wschodnią liczące odpowiednio 14 i 9 (w tym dwie częściowo uszkodzone) porośniętych drzewami i rozmieszczonych w układzie liniowo-grupowym mogił. Pierwsza z nich zajmuje powierzchnię ok. 0,65 ha, druga zaś - ok. 0,45 ha. Miedzy nimi poprowadzona została droga gruntowa biegnąca od wsi Jasionna ku położonej na zachód od niej utwardzonej asfaltem drogi łączącej Łubną-Jakusy i Sudoły. Znajdujące się tu kopce to obecnie nasypy kolistych zarysach z przeciętną wysokością po ok. 1-2 m i średnicą dochodzącą u podstawy do ok. 10 m.

Historia

Stanowisko badane w trakcie wykopaliskowych prac archeologicznych zrealizowanych w dwóch kampaniach badawczych. Pierwszą, która objęła 2 kurhany, przeprowadził w 1923 lub 1924 r. Zygmunt Zakrzewski, w publikacji wyników podając błędnie, iż znajdują się one na gruntach wsi Jasionna-Klekot. Z kolei w 1946 r., podczas drugich wykopalisk ekipa pracowników Muzeum Archeologicznego w Łodzi (ob. Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi) kierowana przez Konrada Jażdżewskiego zbadała pozostałe 25 nasypów grobowych. Po zakończeniu prac mogiły odtwarzano w postaci uznanej przez badaczy za „pierwotną”. W listopadzie 2007 r. weryfikacyjne badania powierzchniowe tych nasypów przeprowadził Marek Urbański.

Cmentarzysko kurhanowe ludności trzcinieckiego kręgu kulturowego, datowane na lata 1500-1300 p.n.e. W jeden z kurhanów wkopano łączony z latami 1300-1300 p.n.e. grób kultury łużyckiej.

Stan i wyniki badań

Cmentarzysko przebadane w całości, a czasie badań rozpoznano łącznie 27 mogił. Stan zachowania ich nasypów nie był najlepszy, a ich wysokość w większości wypadków nie przekraczała 0,4 m. Wszystkie przykrywały pochówki szkieletowe. Mogiły usypano z materiału piasku i żwiru wydobytego z otaczających je rowów. Zmarłych chowano na środku kurhanów, na dawnej powierzchni terenu lub w zagłębionych w nią jamach, przykrywano warstwą śmietniskową zawierającą ślady działania ognia, a niekiedy otaczano nieregularną obstawą z nielicznych, dużych kamieni polnych. W kilku wypadkach stwierdzono, iż szkielety ułożono na boku w pozycji skurczonej. Parokrotnie zauważono też, iż w jednej jamie pochowano dwie osoby, a głowa jednego nieboszczyka spoczywała na kolanach drugiego i odwrotnie. Zdarzały się też kurhany kryjące dwa osobne pochówki, a w jednym dokonano pochówku wtórnego. Z grobów i nasypów wydobyto liczne ich ułamki glinianych naczyń, jak również przedmioty wykonane z granitu (toporek), krzemienia (grot oszczepu, grociki strzał, skrobacze, rylec), brązu (sztylet, szpile do spinania szat, bransolety, obejma włosów, tarczki będące ozdobami głowy) i złota (trzy druciane pierścienie). Zabytki te pozwoliły połączyć cmentarzysko z ludnością trzcinieckiego kręgu kulturowego i datować na lata 1500-1300 p.n.e., przy czym w wydobytym z nich materiale zabytkowym widoczne są wpływy jednej z późnych grup rozwojowych kultury ceramiki sznurowej oraz nawiązania do kultur iwieńskiej i przedłużyckiej.

Zabytek dostępny bez ograniczeń.

Oprac. Janusz Pietrzak, 20.12.2014 r.

Rodzaj: kurhan

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_10_AR.38285, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_AR.1493680