Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa


kościół 1884 - 1886 Lubień Kujawski

Adres
Lubień Kujawski, Plac Wolności 15

Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. włocławski, gm. Lubień Kujawski - miasto

Przykład normańskiego budownictwa sakralnego, który znajduje się w miejscu wcześniej istniejących kościołów.

Historia

U schyłku XIV w. (1399 r.) Lubień jako osada należał do rodu Doliwów, którzy następnie przyjęli nazwisko Lubieńskich. Z tego rodu wywodził się m.in. Marek z Lubienia - wojewoda brzesko- kujawski, Jędrzej - kasztelan brzesko-kujawski, po 1496 r. wojewoda. W XVII w. Lubień należał do Arnolfa Kryskiego, podkanclerza koronnego. Lubień w XVIII w. przeszedł w ręce Brzeskich, a w 1801 r. należał do Marianny Dobek. Z jej inicjatywy powstała tam szkoła i przytułek dla starców. W I poł. XIX w. dobra te przeszły na własność rodziny Waliszewskiego, a w XX w. do 1945 r. w posiadanie Wernerów. Status miasta nadano Lubieniowi Kujawskiemu przed 1489 r., choć według części danych nastąpiło to w 1566 roku. W mieście pracowało wówczas 13 rzemieślników, a do majątku Lubienia należało też 12,5 łanu ziemi.

Rozwojowi miasta sprzyjało położenie przy szlaku handlowym prowadzącym z Gdańska do Lwowa. Od XVI w., za sprawą przywileju Zygmunta Augusta, rozpoczęto organizację jarmarków. Rozkwit ośrodka przerwał potop szwedzki. Wojna prowadzona w latach 1655-1660 całkowicie zniszczyła Lubień. To spowodowało pogłębiającą się stagnację miasta.

W 1793 r. został włączony do Prus. W latach 1807-1815 Lubień należał z kolei do Księstwa Warszawskiego. W 1809 r. w pożar zniszczył znaczną część miasta.

W latach 1815-1918 Lubień znajdował się w zaborze rosyjskim, w województwie mazowieckim. W 1820 r. jedynym większym obiektem użyteczności publicznej był drewniany kościół parafialny.

W 1867 r. opisywane miasto straciło prawa miejskie, stając się osadą miejską. W XIX w. pojawiły się tu drobne zakłady produkcyjne (gorzelnia, olejarnia, młyny). W 1862 r., w odległości 3 km od Lubienia, powstała linia kolejowa łącząca Kutno z Toruniem. Lubień odzyskał prawa miejskie w 1919 roku.

Pierwsze wzmianki dotyczące świątyni w Lubieniu Kujawskim pochodzą z XIV w. i wskazują na istnienie drewnianego kościoła pw. św. Katarzyny. Ten dom modlitwy uległ zniszczeniu, wybudowano więc nową świątynię pod dawnym wezwaniem w 1630 r. z zasobów fundacji Arnolfa Kryskiego. Po tym, jak w 1827 r. zawaliła się wieża kościoła (mimo dokonanych remontów i napraw), rozważano decyzję o budowie kościoła murowanego, jednak podjęto ją dopiero w 1884 roku. Projektantem świątyni był warszawski architekt - Artur Goebel. Prace budowlane trwały do 1886 r., wykończenie wnętrza zajęło kilkanaście lat. Konsekracja nastąpiła w 1909 roku (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Rocha).

Opis

Kościół zlokalizowany jest przy płn.-wsch. pierze trójkątnego rynku, przy przecięciu drogi krajowej (nr 91) i ul. Wojska Polskiego. Budowla stoi w miejscu dawnej świątyni, co potwierdza usytuowanie prezbiterium w kierunku wschodnim.

Kościół został wzniesiony w stylu neoromańskim, natomiast wnętrze posiada cechy neogotyku. Budowlę osadzono na planie wydłużonego prostokąta, który krzyżuje się z płytkim transeptem. Korpus składa się z: trzech naw, pięciu przęseł i posiada układ pseudobazyliki. Świątynia od wschodu zamknięta jest ścianą prostą z dwiema przybudówkami zamykającymi się trójbocznie, mieszczącymi kaplice św. Rocha oraz zakrystię. Od strony zachodniej znajduje się wieża na planie kwadratu, którą (od północy i południa) ujmują dwie wieżyczki schodowe.

Wejście do kościoła znajduje się w części centralnej wieży i ujęte jest w portyk, zwieńczony trójkątnym dachem. Wnęka, zamknięta łukiem, spoczywa na dwóch kolumnach. Ponad drzwiami znajduje się półkolisty tympanon. W górnych kondygnacjach wieża przybiera kształt ośmiokątny, przykryty stożkowatym dachem. Na połączeniu nawy głównej i prezbiterium ulokowano małą wieżyczkę na sygnaturkę.

Wnętrze nawy głównej przykryte jest pozornym sklepieniem kolebkowym, natomiast nawy boczne stropami płaskimi. Nawy oddzielone są arkadami wspartymi na żeliwnych kolumnach.

Wnętrze zdobi polichromia figuralna z końca XIX w., nawiązująca do sztuki ludowej. Transept zdobią cztery witraże zaprojektowane przez Jana Rosena przed 1939 r., pochodzące z dawnej kaplicy dworskiej. W kościele znajdują się także epitafia, m.in. Walentego Waliszewskiego i jego żony.

Zabytek dostępny. Dostęp w godzinach otwarcia kościoła oraz po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym z ks. proboszczem.

Oprac. Michał Horbowicz, OT NID w Toruniu, 22-11-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: neoromański

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.125029, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.234374