tendencji w architekturze cerkiewnej nawiązywania w formach, rozwiązaniach przestrzennych itp. do architektury kościołów zachodnich. W przypadku świątyni łodzińskiej przejawia się to m. in. w tej samej wysokości ścian poszczególnych członów cerkwi, pokryciu ich dachami dwuspadowymi, czy dodaniem do elewacji zach. kondygnacji wieżowej. Cerkiew jest ponadto integralnym elementem krajobrazu stanowiąc akcent harmonijnie wpisany w otoczenie. Zabytek ten wyróżnia się wyjątkowymi walorami artystycznymi.

Historia

Parafia prawosławna w Łodzinie istniała prawdopodobnie już w 1515 r. Obecna cerkiew wybudowana została w 1743 r. na miejscu wcześniejszej świątyni. W XIX i XX w. cerkiew w Łodzinie była filialną parafii gr.-kat. w Hłomczy. W latach 1875 i 1900 przeprowadzono remonty obiektu. Po 1946 r. cerkiew została przejęta przez kościół rzymsko-katolicki. Kolejne remonty przy cerkwi przeprowadzono w latach 1965-1967 i 1976-1977 (m.in. wymieniono częściowo zniszczone pokrycie gontowe). Podczas remontu w latach 80. XX w. wnętrze cerkwi (polichromie) zasłonięto boazerią.

Opis

Cerkiew orientowana, usytuowana jest na skraju wsi, na krawędzi wzniesienia opadającego ku rzece San. Teren wokół cerkwi wydzielony został drewnianym płotem. Tuż przed cerkwią olbrzymi, kilkuwiekowy dąb oraz współczesna, stalowa dzwonnica. Na wschód od cerkwi zachowane relikty dawnego cmentarza. Jest to cerkiew drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, z prezbiterium na planie prostokąta, zamkniętym od wschodu trójbocznie, kwadratową nawą oraz wąskim, prostokątnym babińcem. Nawa jest obszerniejsza od przylegających do niej pomieszczeń. Zrąb ścian prezbiterium, nawy i babińca równej wysokości. Nad babińcem znajduje się niska kondygnacja wieżowa o konstrukcji słupowej. Jej ściany są uskokowo cofnięte i wydzielone od babińca pokaźnym daszkiem okapowym, kryjącym jednocześnie górną partię zrębu babińca. Wieża nakryta jest daszkiem półszczytowym o kalenicy wspólnej z dwuspadowym dachem nawy i połaciach stanowiących przedłużenie połaci dachowych nawy. Nad prezbiterium dach kalenicowy, pięciopołaciowy o niższej niż nawa kalenicy. W centralnej części dachu nad nawą pokaźna baniasta wieżyczka z ślepą latarnią. W kalenicy dachu prezbiterium (u zbiegu połaci) niewielka makowica. Podwalina osłonięta jest niskim fartuchem gontowym. Ściany, połacie dachowe i wieżyczka są obite gontem. Otwory okienne i drzwiowe są prostokątne, zamknięte od góry łukiem odcinkowym wyciętym w nadprożu. Wewnątrz ściany i stropy obłożone boazerią. Wnętrze świątyni zdobi trójstrefowy ikonostas oraz ołtarz za ikonostasem zapewne z 1875 r., a także kilka ikon i obrazów z XIX i pocz. XX wieku.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym

Oprac. Ryszard Kwolek, OT NID w Rzeszowie, 15.10.2014 r.