Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

ratusz, ob. archiwum - Zabytek.pl

ratusz, ob. archiwum


ratusz 1827 r. Łódź

Adres
Łódź, plac Wolności 1

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. Łódź, gm. Łódź

Ratusz zachował się w swej najstarszej, pochodzącej z 1827 r., części wraz z późniejszymi dobudowami i modernizacjami.

Jest budynkiem od początku pełniącym funkcje biurowo-administracyjne, z klasycyzującym wystrojem wnętrz. Od czasów powojennych do dziś, nieprzerwanie jest siedzibą Archiwum Państwowego.

Historia

Budynek został zaprojektowany przez budowniczego województwa mazowieckiego, Bonifacego Witkowskiego. Zasadnicza jego część powstała w latach 1826-1827, z inicjatywy prezesa Komisji Województwa Mazowieckiego Rajmunda Rembielińskiego. Prace budowlane prowadziła zgierska firma budowniczego Jana Lebelta. Reprezentacyjny obiekt na planie regularnego czworoboku, z prostokątną wieżą zegarową i attyką, pełnił funkcję siedziby władz miasta. Piwnice budynku zajmowało więzienie miejskie, część parterową pomieszczenia kasowe, archiwum i areszt policyjny. Na I piętrze ulokowano biuro i mieszkanie burmistrza. W 1834 r. na wieży został zainstalowany mechanizm zegara ufundowany przez ozorkowskiego przemysłowca Fryderyka Schlossera. W 1862 r. od strony południowej, od ul. Piotrkowskiej, do istniejącego budynku dobudowano piętrową część zaprojektowaną przez architekta z Łęczycy Jana Karola Mertschinga, przeznaczoną na archiwum miejskie. W 1868 r. rozebrane zostały drewniane pomieszczenia gospodarcze mieszczące się na dziedzińcu, a na ich miejscu powstała murowana, parterowa oficyna. W 1888 r. Karol Majewski pełniący przez wiele lat funkcję architekta miasta, przeprowadził remont i zmianę wystroju wnętrz budynku głównego. W tym czasie zyskały one detale o charakterze neorenesansowym. Nowy wygląd zyskała przede wszystkim główna klatka schodowa z holem i urządzona na I piętrze reprezentacyjna sala posiedzeń. W 1914 r., na skutek działań wojennych budynek uległ znacznemu uszkodzeniu. W 1915 r. magistrat przeniesiono z budynku ratusza do dawnej Wyższej Szkoły Rzemieślniczej przy pl. Wolności 14, pozostawiając w budynku tylko niektóre wydziały. W latach 1926-1927 przeprowadzono remont pomieszczeń na parterze, z myślą o nowej, archiwalnej funkcji obiektu, który od tego momentu został siedzibą Archiwum Akt Dawnych miasta Łodzi. W 1930 r. na piętrze ulokowano tymczasowo Muzeum Historii i Sztuki. W 1945 r. przeprowadzono remont i naprawę zniszczeń wojennych pod kierownictwem Kazimierza Stebelskiego oraz nadano budynkowi stałą funkcję archiwum. W I dekadzie XXI w. przeprowadzono we wnętrzach budynku remont.

Opis

Murowany budynek posadowiony na rzucie nieregularnego czworoboku, usytuowany jest w centrum miasta, w południowej pierzei ośmiobocznego Placu Wolności, pod numerem 1. Dach nad częścią główną jest dwuspadowy, nad dobudówkami cztero i jednospadowe. Wszystkie pokrywają prostokątne arkusze blachy. Fasada z wejściem głównym znajduje się od strony północnej. Wieńczy ją wysoka attyka z półkolistym oknem. Po obu stronach otworu znajdują cię prostokątne płyciny z ozdobnymi reliefami z motywem gryfów. Górną część attyki wieńczy fryz kroksztynowy. Oś centralna w parterze i na I piętrze, z wejściem głównym, cofnięta jest w stosunku do lica elewacji, tworząc portyk wgłębny. Głównym akcentem tej części są smukłe kolumny jońskie flankujące drzwi wejściowe i okno I piętra. Ściany parteru aż do wysokości parapetów okien I piętra są płytko boniowane w układzie pasowym. Powyżej zastosowano gładkie tynki. Podziały poziome elewacji akcentują płytkie gzymsy nad oknami parteru, pod oknami I piętra i dość szeroki, uskokowy gzyms koronujący. Prostokątne otwory okienne, w części parterowej zaakcentowano półokrągło zwieńczonymi płycinami ozdobionymi lwimi maskami. Ściany od strony dziedzińca są gładko otynkowane z balkonami o prostych, metalowych balustradach, na I piętrze w skrzydłach południowym i zachodnim. Poziomymi akcentami są tutaj: wąski gzyms pod oknami I piętra i szeroki schodkowy gzyms koronujący. We wnętrzach na uwagę zasługuje hol główny z okazałym żyrandolem, marmurowymi schodami i ozdobną, żeliwną balustradą klatki schodowej, oraz klasycyzujące dekoracje w postaci pilastrów i sztukaterii zdobiących ściany sufit holu oraz sali posiedzeń. Pola pomiędzy pilastrami w holu akcentują olejne marmoryzacje.

Ratusz jest dostępny dla zwiedzających po uprzednim ustaleniu terminu w kancelarii archiwum.

Oprac. Patrycja Podgarbi, OT Nid w Łodzi, 18.12.2014 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Jarosław Bochyński (JB).

Rodzaj: ratusz

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.150693, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.165382