Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej


kościół XVIII w. Lipowa

Adres
Lipowa, 48A

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. nyski, gm. Nysa - obszar wiejski

Przykryty baniastym hełmem kościół pw.św.Katarzyny Aleksandryjskiej stanowi interesującą dominantę w krajobrazie wsi Lipowa.

Posiada jednolite stylowo barokowe wyposażenie.

Historia

Kościół parafialny pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Lipowej istniał już w 1302 roku. Wzmiankowany w Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis z ok. 1305 r. i w rejestrze dziesięcin Galharda de Carceribus z 1335 roku w archiprezbiteracie nyskim. W 1587 roku wzniesiono obecną budowlę, która została gruntownie przebudowana lub zbudowana na nowo w latach 1729 - 30 w stylu barokowym, z częściowym zachowaniem murów poprzedniego pierwotnego kościoła. Odnowiony w 1928 roku.

Opis

Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej znajduje się we wschodniej części wsi, na niewielkim wzniesieniu. Jest orientowany, otoczony cmentarzem i murem z kamienia łamanego i polnego. Kościół został zbudowany z wykorzystaniem cegły i kamienia, a następnie otynkowany. Prezbiterium na rzucie kwadratu ze ściętymi wewnątrz narożnikami. Sąsiaduje z równej długości zakrystią przylegającą od północy. Korpus nawowy szerszy, trójprzęsłowy, o zaokrąglonych narożnikach od wschodu. Przy nawie od północnej kruchta łącząca się z zakrystią. Od frontu wysoka wieża wtopiona w korpus, z pomieszczeniami po bokach, w których znajdują się dwie klatki schodowe z kręconymi schodami. Budowlę od strony południowo - wschodniej okalają proste szkarpy. Kościół przykryto jednokalenicowym dachem, dwuspadowym, o poszyciu wykonanym z dachówki. Nad prezbiterium od wschodniej krzyż bożogrobców. Wspólnym dachem pulpitowym nakryto zakrystię i kruchtę. Po bokach wieży znajdują się półszczyty z płycinami owalnymi oraz dwie płytkie wnęki zamknięte półkoliście. Wieża podzielona jest na dwie kondygnacje gzymsem. W jej przyziemiu umieszczono wejście zamknięte łukiem odcinkowym oraz okna zamknięte półkoliście. Wieżę nakryto hełmem baniastym z latarnią w kształcie ośmioboku, zwieńczoną chorągiewką, na której widnieje data 1729.

W części centralnej sklepienie żaglaste, z plafonem, wokół którego umieszczono dekoracyjną listwę. Nad nawą sklepienie kolebkowe o łuku obniżonym, z lunetami, które jak i w prezbiterium ozdobiono dekoracją sztukatorską. Dominującym detalem są listwy ciągnione imitujące gurty, tworzące płyciny o rozmaitych kształtach. Tęcza sklepiona łukiem odcinkowym. Płaszczyzna ścian dzielona uproszczonymi pilastrami. W zakrystii sklepienie kolebkowe, w kruchcie dwa przęsła sklepień kolebkowo - krzyżowych (zapewne z 1587), pod wieżą sklepienie żaglaste. Okna zamknięte łukiem koszowym, rozglifione do wnętrza, z płycinami w ościeżach. W ścianie zachodniej nawy, po bokach wejścia do kruchty pod wieżą dwie głębokie wnęki zamknięte półkoliście. W wejściu do zakrystii portal kamienny zamknięty półkoliście, fazowany, zapewne z końca XVI w., w nim dziewiętnastowieczne drzwi klepkowe. W kruchcie od strony północnej umieszczono portal ostrołukowy, kamienny, fazowany, w nim drzwi z ozdobnymi okuciami gotyckimi, pierwotnie z datą 1587.

Do wyposażenia świątyni należą trzy jednorodne stylowo ołtarze. Główny ołtarz barokowy, datowany na pierwszą połowę wieku XVIII, w roku 1928 został odnowiony i częściowo uzupełniony. Po bokach nawy umieszczono dwa ołtarze boczne wykonane ok. 1700, w kształcie ram o bogatej snycerskiej dekoracji akantowo-wstęgowej. Przed ołtarzem głównym ustawiona balustrada tralkowa z XVIII w. Ambona pod koniec w. XVIII, z płaskorzeźbami czterech ewangelistów na parapecie. W części zachodniej znajduje się chór muzyczny, drewniany, wsparty na dwóch słupach, z parapetem o podziałach płycinowych, na którym umieszczono organy pochodzące z 1729 roku.

Święty Walenty

Na północ od kościoła znajduje się wzniesiona ok. połowy XIX wieku plebania. Jej wnętrze zdobi obraz namalowany przed 1800 rokiem, pędzla Josepha Fahnrotha ze sceną uzdrowienia epileptyka przez św. Walentego. Oprawiony w prostokątną, profilowaną ramę obraz ukazuje wielofiguralną kompozycję na tle architektonicznego krajobrazu. W centrum przedstawienia znajduje się stojąca postać św. Walentego ubranego w sutannę, białą komżę i czerwoną stułę. Święty z krucyfiksem w dłoni błogosławi bezwładne ciało chłopca, podtrzymywane przez klęczącą matkę.

Zabytek dostępny.

Oprac. Magdalena Urbaniak, OT NID w Opolu, 04-07-2016 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.18236, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.17838