Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

wiatrak holender - Zabytek.pl

wiatrak holender


wiatrak XIX w. Lędzin

Adres
Lędzin

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. gryficki, gm. Karnice

Jeden z nielicznych, całościowo zachowanych wiatraków typu „holender” na Pomorzu Zachodnim.

Obiekt stanowi przykład ludowego budownictwa przemysłowego (obecnie użytkowanych na cele turystyczne), a także dominantę w krajobrazie kulturowym.

Historia

Wiatrak został wzniesiony - prawdopodobnie - w końcu XIX w.; brak informacji o ówczesnym właścicielu (młynarzu), czy budowniczych. Po II wojnie światowej wiatrak działał do 1948 r. i był obsługiwany przez miejscowego, niemieckiego młynarza. Młyn obsługiwał mieszkańców Lędzina i okolicznych wsi. Od lat 50. XX w. budynek był dzierżawiono na cele ogólnogospodarcze, a wyposażenie wywieziono do młynów w Gryficach. Obecnie wiatrak stanowi własność prywatną i po remoncie i rewaloryzacji w l. 70/80. XX w. został zaadaptowany na cele turystyczne.

Opis

Wiatrak zlokalizowany jest na wschodnim krańcu wsi, ok. 250 m na południe od szosy Karnice - Trzebiatów, na niewielkim wyniesieniu terenu, w osi drogi dojazdowej.

Budynek założony na planie okręgu, o średnicy ok. 10 m i bryle w kształcie ściętego stożka, o wysokości całkowitej ok. 12 m. Od południa dostawiony budynek kempingowy. Ściany murowane z cegły ceramicznej, tynkowane i bielone. Stropy drewniane, belkowe z podciągami. Dach obrotowy, typu łodziowego z trójkątnym naczółkiem od strony śmigów, o konstrukcji krokwiowej, kryty blachą. Prostokątne otwory okienne i drzwiowe zwieńczone odcinkowymi nadprożami. Elewacje o jednorodnej kompozycji, bezstylowe, akcentowane rytmicznie rozmieszczonymi otworami okiennymi i bielonymi tynkami. Wnętrze trzykondygnacyjne, z wtórnymi poddziałami. W wiatraku zachowały się elementy historycznego wyposażenia: wał skrzydłowy z czteroma śmigami (pierwotnie o zapierzeniu płachtowym) o długości ok. 8 m, drewniany wał sztorcowy w osi pionowej budynku z kołami zębatymi.

Obiekt dostępny (widoczny) z zewnątrz, z drogi dojazdowej. Wejście na teren działki i do wnętrza po uzgodnieniu z właścicielem.

Oprac. Waldemar Witek, OT NID Szczecin, 12.12.2014 r.

Rodzaj: wiatrak

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BL.29267, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BL.43141