Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

ratusz - Zabytek.pl

Adres
Łęczyca, Plac Tadeusza Kościuszki 33

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. łęczycki, gm. Łęczyca (gm. miejska)

Ratusz miejski z lat 1788-1790, wzniesiony na podstawie projektu Jakuba Kubickiego.Przykład architektury klasycystycznej.

Historia

Łęczyca była lokowana na prawie niemieckim przed 1260 rokiem. Najstarszy ratusz murowany, wzmiankowany już u schyłku XIV w., znajdował się - co wykazały badania archeologiczne - w centralnej części Rynku. Ratusz wzniesiono jako siedzibę burmistrza, rajców, sądu miejskiego, sądów ziemskich i archiwum miejskiego, mieściły się tam również więzienie i waga miejska. W budynku przechowywano także topór katowski. Nie jest znana data i przyczyna zniszczenia pierwszego ratusza. Inwentarz z 1777 r. zawiera informacje o braku ratusza w mieście, zbieraniu się rady miejskiej w domach prywatnych i przechowywaniu dokumentów w domu wójta - stąd zapewne decyzja Departamentu Policji Rady Nieustającej z 1787 r. o konieczności odbudowy ratusza w Łęczycy. Jednocześnie pojawił się pomysł zaadaptowania na siedzibę władz miasta d. kościoła jezuickiego, który jednak odrzucono ze względu na wysokie koszty adaptacji i zbyt duże oddalenie budowli od centrum miasta. Ostatecznie architekt Jakub Kubicki - ówczesny budowniczy miejski - podjął decyzję o budowie nowego ratusza na Rynku, w miejscu d. siedziby władz miejskich, przygotował również projekt budynku i szczegółowy program robót. Plan ten przewidywał włączenie mieszkańców w prace budowlane w celu zmniejszenia kosztów budowy i pozyskiwanie cegły ze starych murów miejskich. Siedziba władz Łęczycy została wzniesiona z funduszy przyznanych miastu przez króla i dzięki wysiłkowi mieszkańców. Prace budowlane prowadzono w latach 1788-1790. Pierwsza sesja rady miejskiej w nowym ratuszu odbyła się w 1791 roku. W 1842 r. zainstalowano zegar ratuszowy. Budynek na planie kwadratu - dwukondygnacyjny, z piwnicami i użytkowym poddaszem - wzniesiono w stylu klasycystycznym. W 1862 r. ratusz zmodernizowano według projektu architekta Jana Karola Mertchinga, budowniczego powiatu łęczyckiego. Modernizacja polegała na odnowieniu kolumn przy wejściu, naprawie ścian zewnętrznych gzymsów i cokołów, wymianie podłóg oraz drzwi i okien w piwnicach. Wówczas także poszerzono Rynek - w nowym układzie ulic ratusz przestał być jego centralnym punktem. Kolejny remont rozpoczęto w 1893 roku. Rozebrano wtedy dach z facjatkami kryty dachówką, wymieniając go na czterospadowy kryty blachą, wsparty na ściance kolankowej ukrytej za niewysoką attyką, z jedną facjatą z zegarem w ściennie południowej. Zmieniono tynk zewnętrzny i wykonano nowe gzymsy - kordonowy nad pierwszą kondygnacją i koronujący pod okapem. Część otworów okiennych na obu kondygnacjach zamurowano. Wymieniono stolarkę okienną, przeprowadzono również remont wnętrz, kominów i pieców, zainstalowano balkon nad wejściem do pomieszczenia aresztu wojskowego. Prace spowodowały zmianę cech osiemnastowiecznej architektury ratusza - budynek otrzymał kostium neorenesansowy. W latach 1896-1899 wyremontowano zegar ratuszowy. Kolejny remont przeprowadzono w 1926 roku. Odnowiono wówczas budynek z zewnątrz, zlikwidowano wejście od południa (otwór po drzwiach częściowo zamurowano, wstawiając w to miejsce okno, nowe drzwi wejściowe umieszczono w ścianie zachodniej), utworzono we wnętrzu klatkę schodową, na piętrze urządzono salę posiedzeń rady. W okresie okupacji niemieckiej ratusz był siedzibą hitlerowskich władz miejskich. Po II wojnie światowej budynek był siedzibą władz miejskich: do 1950 r. Zarządu Miejskiego, do 1970 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. W latach 80. i 90. XX w. mieścił się w nim Urząd Stanu Cywilnego. Na pocz. XXI w. ratusz był w bardzo złym stanie technicznym, zdecydowano więc o przeprowadzeniu badań konserwatorskich i remoncie generalnym budynku z przywróceniem jego osiemnastowiecznej formy. Remont konserwatorski trwał w latach 2005-2007: odtworzono bryłę stromego czterospadowego dachu z belwederkiem i facjatami, krytego dachówką, przywrócono portyk wejściowy w ścianie zachodniej, usunięto wtórne podziały wnętrz, przywrócono pierwotne rozmieszczenie i wymiary otworów drzwiowych i okiennych, odtworzono sklepienia nad pomieszczeniami we wschodniej części parteru, odtworzono wachlarzowe schody prowadzące do piwnicy, w ścianach piwnic wyeksponowano fragmenty murów starszych budowli, odtworzono pierwotny podział i detal architektoniczny na elewacjach. Obecnie w obiekcie mieszczą się: Punkt Informacji Turystycznej, Urząd Stanu Cywilnego, sala konferencyjna biura pracowników merytorycznych, biblioteka muzeum łęczyckiego, jeden z referatów Urzędu Miejskiego w Łęczycy.

Opis

Ratusz usytuowany pośrodku północnej części placu T. Kościuszki (d. Starego Rynku), otoczony od zachodu, północy i wschodu pierzejami kamienic. Przy południowej ścianie budowli znajduje się ręczna studnia. Budynek - wzniesiony w stylu klasycystycznym - w latach 20. XX w. przekształcono, nadając mu cechy eklektyczne z elementami neorenesansu. Pierwotny wygląd obiektu przywrócono na podstawie badań architektonicznych i kwerend archiwalnych podczas remontu w latach 2007-2011. Ratusz wzniesiony na planie zbliżonym do kwadratu. Układ wnętrz parteru i poddasza dwutraktowy. Wejście główne do budynku znajduje się na osi elewacji zachodniej. Budynek dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, podpiwniczony. Nad dachem dominuje czteroboczna wieża, w jej ścianach północnej i południowej znajdują się zegary, w pozostałych - otwory okienne zwieńczone łukiem pełnym. Nad dachem balkon z balustradą z metalowej kutej kraty. W każdej połaci dachu centralnie umieszczona masywna wystawka, kryta dachem dwuspadowym. Obiekt wymurowany z cegły ceramicznej pełnej na zaprawie cementowo-wapiennej, otynkowany. Dach czterospadowy pokryty dachówką w „rybią łuskę”. Nad piwnicą stropy ceglane, ukształtowane w formie skrzyżowanych kolebek wspartych na masywnych filarach, i sklepienia beczkowe, ceglany strop również nad częścią parteru - tutaj sklepienie klasztorne. Nad pozostałą częścią stropy drewniane wzmocnione dwuteownikiem. Podłogi deskowe na drewnianych legarach. Schody do piwnicy jednobiegowe, murowane, z balustradą w formie ścianki. Elewacje tynkowane, pokryte boniowaniem. Na wysokości parteru boniowanie pasowe, płaskie, wyżej płytowe płaskie. Wszystkie elewacje pięcioosiowe. Na parterze otwory prostokątne zwieńczone łukiem pełnym, nad każdym z nich wyraźnie zaznaczony klucz. Nad otworami parteru gzyms kordonowy. Otwory okienne na piętrze prostokątne, zwieńczone prosto. Ściany wieńczy gierowany gzyms z gładkim pasem fryzu i gzymsem podokapowym. Na elewacji zachodniej część ściany obejmująca trzy centralne osie jest szklana i cofnięta względem lica muru. Poprzedza ją para kolumn w wielkim porządku, wspierająca, wyłamany w tym miejscu, gzyms koronujący. W szklanej ścianie podziały na otwory imitują zatopione w szkle metalowe szprosy. Okna parteru drewniane, dwuskrzydłowe, podwójne. Każde skrzydło podzielone na trzy pola. Nad nimi w podłuczu jednopolowe nadświetle. Okna piętra dwuskrzydłowe, podwójne. Każde skrzydło podzielone na trzy pola. Na elewacji wschodniej otwór wejściowy na osi. Drzwi drewniane, płycinowe, z metalową klamką z główką lwa. Na piętrze układ wnętrz dwutraktowy z pokojami w amfiladzie. Na parterze, na osi wschód-zachód, owalna klatka schodowa.

Zabytek dostępny. Na poddaszu mieści się oddział Muzeum w Łęczycy.

Oprac. Agnieszka Lorenc-Karczewska, OT NID w Łodzi, 01.09.2014 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkowników Andrzej Kwasik, Jarosław Bochyński (JB).

Rodzaj: ratusz

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.129276, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.160810