Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Walentego - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Walentego


kościół przełom XIX/XX w. Latowicz

Adres
Latowicz

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. miński, gm. Latowicz - miasto

Murowany kościół pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, stanowi cenny przykład neogotyckiego budownictwa sakralnego.

Obiekt uznano za wartościowy dla architektury regionalnej ze względu na jego układ przestrzenny oraz kształt architektury oraz autora projektu Józefa Piusa Dziekońskiego.

Historia

Ośrodek kościelny w Latowiczu istnieje od XI wieku. Parafia wzmiankowana w źródłach już w 1427 roku z kościołem drewnianym. Kolejne kościoły powstawały: w 1522 roku z fundacji Anny Radziwiłłówny księżnej mazowieckiej (spalony 1613 roku), około 1629 roku staraniem Stanisława Falęckiego proboszcza latowickiego oraz 1733 roku kosztem Augusta Aleksandra Czartoryskiego, wojewody ruskiego, starosty latowickiego, rozebrany 1918. Obecny kościół w stylu neogotyckim wzniesiony w latach 1899-1911 według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego. W kościele zachowały się elementy poprzednich kościołów drewnianych: w lewym ołtarzu bocznym fragmenty snycerki barokowej z XVII i XVIII wieku, w prawym ołtarzu bocznym obrazy Adoracji Trójcy Św. z XVIII wieku oraz cudu św. Walentego około połowy XIX wieku, na zasuwie. Z poprzednich budowli zachowało się również wyposażenie ruchome oraz ambona z okresu regencji 2 ćwierci XVIII wieku i chrzcielnica murowana 1647 roku.

Opis

Kościół par. p. w. św. Walentego położony jest w środku wsi, na wielobocznym placu kościelnym, zlokalizowanym pomiędzy ulicami. Budynek powstał w latach 1899-1911 w stylu neogotyckim, na planie krzyża łacińskiego z trzema wieżami od frontu. Podmurówka z ciosów kamiennych, ściany murowane z cegły, od wewnątrz tynkowane. Trójnawowy, z wydatnym transeptem. Korpus nawowy czteroprzęsłowy, prezbiterium zamknięte półkoliście, trójprzęsłowe, równe szerokością nawie. Po bokach w szerokości naw bocznych: od pd. trójkątnie zamknięta kaplica M. Boskiej. Po stronie pd. Przy transepcie nisza ołtarzowa, za nią korytarz, na końcu trójbocznie zamknięta zakrystia. Wokół zamknięcia prezbiterium półkolisty ambit. Po obu stronach ramion transeptu pięcioboczne pomieszczenia. Masyw wieżowy z prostokątną kruchtą po środku i lokalnościami po bokach. Bryła mocno rozczłonkowana. Nawa główna, transept oraz prezbiterium jednakowej wysokości i szerokości, nad nimi dachy dwuspadowe kryte blacha miedzianą. Wieża główna równa szerokością nawie, czterokondygnacyjna, zakończona sześciobocznym strużkowym hełmem, przy którym, narożne wieżyczki z ośmiobocznymi hełmami. Zakrystie, lokalności przy ramionach transeptu i nawy boczne niższe od nawy głównej. Nad nawami bocznymi dachy jednospadowe, nad pozostałymi lokalnościami wielopołaciowe. Więźba dachowa drewniana, krokwiowo - stolcowa oraz wieszarowa. Okna metalowe, drzwi drewniane, futrynowe, płycinowe. Elewacja frontowa trójwieżowa, pięcioosiowa. Na osi środkowej wieża wysunięta przed lico ściany, z portalem głównym, Na osiach skrajnych wieżyczki, także wysunięte przed lico ścian. Na osiach miedzywieżowych portale boczne, ostrołukowe, uszakowate, z tynkowanymi tympanonami. Nad nimi okno w kształcie rozety. Szczyt odcięty konsolowym gzymsem, z trzema ostrołukowymi, tynkowanymi blendami, zamiast gzymsu krenelaż. Wieża główna czterokondygnacyjna, gzyms kordonowy prosty, wyżej konsolowy, trzecią kondygnację wydziela wtopiony w ścianę krenelaż. Portal główny ostrołukowy, pieciouskokowy, podkreślony trójkątnym szczytem ujętym po bokach gazonami, zwieńczony figura Matki Boskiej. Kondygnacja druga z tryforium na osi, w ostrołukowej płycinie, gierującej gzyms kordonowy wychodzący ostrołukową archiwoltą w trzecią kondygnację. W archiwolcie rozeta. Osie boczne trzeciej kondygnacji bez podziałów. Kondygnacja czwarta z biforium na osiach oraz balkonem na wydatnych konsolach. Zwieńczone trójkątnymi szczytami. Naroża z ośmiobocznymi wieżyczkami. Wszystkie hełmy wieżyczek i główny ostrołukowe. Wieżyczki boczne analogiczne, w kondygnacji dolnej prostopadłościenne z prześwitami na osi, wyżej ośmioboczne z pseudo szkarpami, wieńczone gzymsem konsolowym i ośmiobocznymi hełmami. Elewacje boczne analogicznie opracowane: partie wieżyczek jak w fasadzie, naw bocznych z ostrołukowymi, uskokowymi oknami, trójdzielnymi z maswerkami. Przy wieżyczkach małe okienka chóru muzycznego. Między osiami szkarpy zakończone impostami. Nawa główna z parami ostrołukowych okien na osi. Transept z oknem maswerkowym, pod którym tryforyjny układ ostrołukowych blend. Naroża ujęte trójuskokowymi blendami. Lokalności boczne przy transepcie oraz zakończenia zakrystii oszkarpowane, z wysokimi, wąskimi, ostrołukowymi oknami na osiach. Pod oknami drzwi wejściowe. Prezbiterium z oknami jak nawa główna. Zamknięcie prezbiterium z oszkarpowanymi narożami, dolna połowa bez podziałów, górna dwupasmowa, w pasie dolnym tryforia, górnym okna szerokie z prostymi maswerkami. Wszystkie elewacje z konsolowymi gzymsami wieńczącymi, kordonowym i podokiennym. Nawa główna wyższa i dwukrotnie szersza od bocznych, nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami, na gurtach, otwarta na nawy boczne ostrołukowymi arkadami na prostokątnych filarach z uskokami. Ściany nawy bocznej z szerokimi lizenami na których wsparte spływy sklepień. W lunetach pary okien, pod nimi proste gzymsy. Ściana zachodnia nawy głównej u dołu ostrołukowa, rozglifowana niszą, z prostymi drzwiami głównymi. Nad nią ostrołukowe, arkadowe otwarcie na chór muzyczny z balustradą pełna, zdobiona trójlistnymi w zwieńczeniu płycinami. Łuk tęczowy oddzielający nawę główną od prezbiterium ostrołukowy. Nawy boczne nakryte sklepieniami krzyżowo - kolebkowymi, na gurtach. Przy ścianach uskokowe, mocno wysunięte filary, miedzy mini rozglifione ostrołukowe okna. Transept pięcioprzęsłowy, opracowany jak nawa główna. W ścianie południowej w linii nawy bocznej ostrołukowe otwarcie na kaplicę, po północnej na wnękę ołtarzową. Kaplice ze sklepieniem gwiaździstym. Prezbiterium opracowane jak nawa główna, z drzwiami do zakrystii, korytarza i kaplicy. Zamknięcie prezbiterium otwarte na ambit pięcioma ostrołukowymi arkadami. Nad arkadami empora z parami ostrołukowych arkad między filarami, połączonych spiralnymi kolumienkami. W lunetach okna z maswerkami. Pasy sklepienne zamknięcia spływają na profilowane, cienkie kolumienki z korynckimi głowicami. Ambit sklepiony ostrołukową kolebką. Lokalności z pomieszczeniami dwóch poziomach.

Obiekt dostępny dla zwiedzających za zgodą proboszcza parafii.

Oprac. Katarzyna Kosior, OT NID w Warszawie, 17.11.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.181536, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.273540