kościół filialny pw. św. Jakuba, ob. pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl
kościół filialny pw. św. Jakuba, ob. pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Adres
Lasowice Małe
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. kluczborski, gm. Lasowice Wielkie
Wzniesiony niemal równocześnie z drewnianym kościołem w sąsiednich Laskowicach, przy ogólnym podobieństwie planu różni się od niego szczegółami i sposobem wykonania. W miejscowości znajdują się m.in. pochodzący z 1932 r. kościół luterański oraz dwie dawne szkoły z przełomu XVIII i XIX oraz z XX w., świadczące o sile lokalnej wspólnoty ewangelickiej.
Historia
Pierwsza wzmianka o istnieniu drewnianego kościoła w miejscowości pochodzi z 1447 roku. Kościół oficjalnie użytkowany był przez ewangelików do 1653 r., stanowił także miejsce ich pochówków. Pomimo nakazu przejścia na katolicyzm, w następnych latach także był miejscem zgromadzeń luterańskich wiernych. Obecna świątynia powstała w 1688 r. po zniszczeniu (prawdopodobnie przez pożar), wcześniejszej, opisywanej w protokołach wizytacyjnych. W 1735 r. cieśla o inicjałach M.T. wykonywał prace przy kościele (budowa południowej kruchty?), o czym świadczy napis na południowym wejściem do nawy. W 1970 r. podczas remontu wykonano m.in. nową aranżację wnętrza oraz zewnętrzne szalowanie. W latach 90tych XX w. kościół okradziono z wielu elementów zabytkowego wyposażenia. Zostały one odtworzone, a pozostałe wyposażenie przekazano do Muzeum Diecezjalnego w Opolu. Kościół od 2005 r. należy do parafii pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Kuniowie, wcześniej m.in. w parafii Chocianowice, Lasowice Wielkie oraz Kuniów.
Opis
Kościół jest orientowany, usytuowany w centralnej części wsi. Działka z niewielkim przykościelnym cmentarzem otoczona jest drewnianym ogrodzeniem. Plan świątyni składa się z krótkiej, niemal kwadratowej nawy, trójbocznie zamkniętego prezbiterium i wieży o kwadratowej podstawie, przylegającej od zachodu. Do nawy od południa dostawiona jest prostokątna kruchta z wejściem bocznym, od północy do prezbiterium przylega zakrystia. Bryłę kościoła tworzą trzy główne elementy: zwężająca się ku górze wieża kryta czterospadowym dachem namiotowym, nawa kryta dachem dwuspadowym o kalenicy na wysokości okapu wieży oraz z nieznacznie niższego prezbiterium, krytego dachem siodłowym o przedłużonej północnej połaci. Kościół wzniesiony jest w konstrukcji zrębowej, wzmocnionej ściągami, na nowszej podmurówce. Elewacje szalowane są gontem, pokrywającym także dach. Wieża wybudowana jest w konstrukcji słupowej, jej ściany pokrywają deski w układzie pionowym, z listwami na styku. Konstrukcję szkieletową zastosowano z kolei w południowej przybudówce. Wnętrze przykryte jest stropem płaskim, deskowym. Wewnętrzne ściany obite są boazerią. Przy ścianie zachodniej usytuowany jest chór muzyczny, wsparty na profilowanych słupach. Dawne wyposażenie kościoła zostało w większości skradzione lub przekazane do muzeum, obecne jest jego repliką. Pozostałe elementy to barokowy architektoniczny ołtarz główny z kręconymi kolumnami z pocz. XVIII w. oraz ramowe ołtarze boczne z chrząstkową dekoracją snycerską, z ok. połowy XVIII wieku. Ambona pochodzi z XVII w., drewniana kazalnica z XVIII wieku. Dach wieży wieńczy metalowy krzyż, naprawiony przez miejscowego kowala po uszkodzeniu przez wiatr w 2004 roku.
Zabytek dostępny. Zwiedzanie wnętrz po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Ewa Kalbarczyk-Klak, OT NID w Opolu
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.16626, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.16057