Historia

Zespół dworski znajduje się na terenie wsi o XIV-wiecznej genezie, która w XVI-XVII w. miała prawa miejskie. Dobra należały najpierw do rodziny Kuropatwów, następnie Orzechowskich i Spinków, w XVIII w. do Suffczyńskich, a w XIX w. do Wołk-Łaniewskich. W k. XIX w. Maria z Wołk-Łaniewskich wniosła Łańcuchów Janowi Steckiemu, wybitnemu ekonomiście, członkowi towarzystw rolniczych, działaczowi Narodowej Demokracji. Jan Stecki zakładając tu nowoczesne gospodarstwo rolne, postanowił wznieść swoją siedzibę w modnym wówczas stylu narodowym, którego jedną z odmian był styl zakopiański. Nowy dwór został zbudowany na miejscu poprzedniego (o cechach neogotyckich), z wykorzystaniem części jego fundamentów. Projekt wykonał twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego Stanisław Witkiewicz, prace zrealizowano w latach 1903-1904. Z względów praktycznych nie wzniesiono budowli drewnianej, lecz murowaną, co sprawiło, że dwór łańcuchowski pozostaje unikatowym przykładem zastosowania stylu zakopiańskiego w architekturze murowanej. Po upaństwowieniu dóbr w 1944 r., utworzono tu pierwszy w PRL „Dom Plastyka”. W 1957 r. dwór został zaadaptowany, bez większych przekształceń, na oddział szpitala w Jaszczowie, następnie gruntowanie remontowany w poł. lat 80. XX w. W 1993 r. odkupiony wraz z parkiem przez wnuka Jana Steckiego, a następnie odsprzedany innej osobie prywatnej.

Opis

Zespół dworski położony jest na pd. krańcu wsi, naprzeciwko kościoła, w malowniczym zakolu rzeki Wieprz. Znajduje się tu murowany dwór otoczony parkiem, a w pobliżu dworu d. kuchnia dworska oraz kapliczka. Dwór wzniesiony w stylu zakopiańskim, elewacją frontową zwrócony na wschód. Zbudowany na nieregularnym planie, składającym się z parterowego korpusu głównego, z piętrowymi pseudoryzalitami na osi środkowej; przylegającego prostopadle od południowego skrzydła piętrowego i skrzydła parterowego od północy, zryzalitowanego w elewacji tylnej, a cofniętego od frontu. Budynek w całości podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem. Układ wnętrza korpusu dwutraktowy, z korytarzem pomiędzy traktami; pośrodku traktu frontowego sień z główną klatką schodową. Murowany z cegły, z dodatkiem kamienia wapiennego. Poszczególne człony dworu pod dachami dwuspadowymi z facjatkami, pokrytymi blachą; nad dachami wysokie, dekorowane kominy. Wewnątrz stropy drewniane, więźba dachowa drewniana, stolcowa. Wszystkie elewacje pozostawione w cegle, której układ imituje bale zrębu; ozdobione otynkowanym detalem architektonicznym w postaci narożnych boniowań, rozbudowanych opraw otworów okiennych i drzwiowych. Na elewacjach skrzydła południowego, pomiędzy kondygnacjami szeroki fryz wypełniony dekoracją sztukatorską o motywach nawiązujących do zdobnictwa góralskiego; w licznych półszczytach dachów motyw stylizowanych słońc i fryzów arkadkowych. W elewacji frontowej ganek arkadowo-filarowy, dźwigający taras i łączący się od południa z podcieniem. Wewnątrz zachowane elementy pierwotnego wystroju i wyposażenia: jadalnia w stylu zakopiańskim, wyłożona drewnianą boazerią i nakryta stropem belkowym; bogato zdobiona, drewniana klatka schodowa i piece w sieni; klasycyzujące sztukaterie w salonie. W pobliżu dworu znajduje się, gruntownie przebudowana d. oficyna kuchenna, o genezie sięgającej być może jeszcze XVIII wieku oraz murowana kapliczka z figurą NMP (pierwotnie św. Jana Nepomucena). Park na nowo przekomponowany ok. 1904 r. przez znanego ogrodnika Stanisława Celichowskiego. Krajobrazowy, połączony widokowo z lustrem rzeki opływającej zespół od strony wschodniej. Od zachodu pozostałości lipowej alei dojazdowej łączącej rezydencję z zespołem kościelnym. Po zachodniej stronie dworu pozostałości ogrodu kwaterowego, od wsch. salon parkowy ze śladami gazonu. Pierwotnie przy wjeździe znajdowała się drewniana brama w stylu zakopiańskim, obecnie przeniesiona do Muzeum Wsi Lubelskiej.

Dostęp do zabytku ograniczony. Własność prywatna - zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 13.10.2014 r.