Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny rzymskokatolicki pw. św. Barbary - Zabytek.pl

kościół parafialny rzymskokatolicki pw. św. Barbary


kościół 2. poł. XIV w. Lalkowy

Adres
Lalkowy, 31

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. starogardzki, gm. Smętowo Graniczne

Przykład wiejskiego ceglanego kościoła gotyckiego, charakterystycznego dla południowej części Pomorza Gdańskiego.

Historia

Pierwsza informacja o istnieniu parafii w miejscowości Lalkowy („Lalekow” zgodnie z ówczesnym zapisem) pochodzi z 1398 roku. Kościół wzniesiono w 2. poł. XIV w., konsekrowano w 1409 roku. Wezwanie świątyni jest zapewne pierwotne, choć udokumentowane dopiero w 1583 roku. W 1862 r. wnętrze, dachy i koronę murów wieży zniszczył pożar. W latach 1863-1866 kościół odbudowano - z tego okresu pochodzą szczyty schodkowe wieży, dachy, stropy, kruchta południowa, stolarka drzwiowa i większość wyposażenia. W 1868 r. odbyła się powtórna konsekracja kościoła, w 1909 i 2009 r. w parafii uroczyście obchodzono okrągłe rocznice pierwszej konsekracji. W 2011 r. remontowano dach i wymieniono pokrycie, w 2013 r. konserwowano płaskorzeźbę św. Jerzego.

Opis

Kościół usytuowany we wschodniej części wsi, na niewielkim wzniesieniu, po północnej stronie drogi wiejskiej. Obok, otoczony murem, niewielki cmentarz przykościelny z żeliwnymi krzyżami i nagrobkami z 2. poł. XIX i pocz. XX w. oraz starodrzew. Budowla gotycka (niewielkie uzupełnienia wprowadzone w czasie odbudowy po pożarze w 1862 r.), jednonawowa, z węższym, prosto zamkniętym prezbiterium. Od zachodu na osi kwadratowa wieża, od południa dwie niewielkie kruchty, od północy, przy prezbiterium, prostokątna zakrystia. Bryła zwarta z dominantą sześciokondygnacyjnej, wysokiej wieży zwieńczonej dwoma schodkowymi szczytami. Korpus nieco wyższy od prezbiterium, oba zakończone od wschodu szczytami i przykryte dwuspadowymi dachami. Nad zakrystią i kruchtą prezbiterialną dachy pulpitowe, nad kruchtą nawową dach dwuspadowy ustawiony szczytowo do osi kościoła. Ściany wzniesione z cegły (w partii fundamentu i cokołu głazy granitu polnego) w wątku naprzemiennym, z użyciem kształtek ceramicznych i detalu ze sztucznego kamienia. Dach kryty dachówką typu „mnich-mniszka”. Więźba dachowa drewniana, częściowo otwarta, z deskowym pułapem. W zakrystii i kruchcie prezbiterialnej sklepienia kolebkowe. Elewacje ceglane z wyodrębnioną częścią cokołową (z wyjątkiem wieży i północnej ściany korpusu), fryzem pod koroną murów (tylko prezbiterium i wieża) i skromnym gzymsem koronującym. Okna w większości wąskie, zwieńczone ostrołukiem. Na południowej elewacji korpusu cztery wąskie blendy, na elewacjach wschodnich korpusu i prezbiterium szczyty rozczłonkowane prostokątnymi lizenami przechodzącymi w równoległoboczne sterczyny, w ścianie prezbiterium dodatkowo dwie przypory. Elewacja zachodnia wieży w dolnej kondygnacji jednoosiowa, z ostrołukowym portalem profilowanym, wyżej dwuosiowa, w zwieńczeniu pięcioosiowy szczyt schodkowy rozczłonkowany ostrołukowymi blendami z okrągłą tarczą zegarową. Wnętrze dość mocno zintegrowane mimo wydzielającej prezbiterium arkady łuku tęczowego. Przestrzeń pod wieżą wyraźnie wydzielona, aneksy krucht i zakrystia nieczytelne w odbiorze całości. We wnętrzu dominuje wyposażenie powstałe w 2. poł. XIX i na pocz. XX w.: ołtarz główny, ołtarze boczne, organy. Znacznie starszym, szesnastowiecznym obiektem przechowywanym w kościele jest drewniana płaskorzeźba ze św. Jerzym.

Dostęp do zabytku ograniczony. Możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu w biurze parafialnym.

Oprac. Krystyna Babnis, OT NID w Gdańsku, 10.07.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.48314, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.294602