Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół kościelny - Zabytek.pl

zespół kościelny


kościół poł. XVIII w. Łączki Jagiellońskie

Adres
Łączki Jagiellońskie, 88

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. krośnieński, gm. Wojaszówka

Zespół kościoła parafialnego p.w.Narodzenia NP Marii i św.Andrzeja Apostoła należy do najciekawszych zabytków późnobarokowej architektury sakralnej na podkarpaciu, stanowi zespół o dużych walorach krajobrazowych.

Historia

Kościół w Łączkach wybudowany został w l. 1748-1750 na miejscu wcześniejszego, drewnianego kościółka, prawdopodobnie z kamienia pochodzącego z rozbiórki łąckiego zamku, własności Pełków. Źródła nie są zgodne w określeniu osoby fundatora: jedne podają sufragana przemyskiego ks. Andrzeja Pruskiego, inne piszą, iż zespół powstał z fundacji Adama Pełki z Grabownicy, kasztelana małogoskiego. W tym czasie postawiono także budynek mieszczący mieszkanie mansjonarza i dzwonnicę a obejście kościoła ograniczono murem, włączając te dwa obiekty w jego przebieg. W 1805 r. dobudowano do kościoła od pn. zakrystię, od pd. skarbczyk, dach pokryto blachą i umieszczono na nim sygnaturkę, wybudowano chór, nadbudowano też budynek mansjonarski i dzwonnicę o jedną kondygnację oraz nadano im obecną formę dachu. W 1876 r. dokonano kolejnej rozbudowy kościoła, lokując od pd., przy skarbczyku, kaplicę. W 1885 i 1894 r. miały miejsce kolejne remonty kościoła, z tego czasu pochodzi figuralna polichromia wnętrza. Kościół remontowano także w 1915 r., a w 1939 r. gotowy był projekt powiększenia świątyni wykonany przez prof. M. Osińskiego. Plany rozbudowy przerwała wojna, po jej zakończeniu już do pomysłu nie powrócono. W 2 poł. XX w. kościół przeszedł kilka bieżących remontów, w 1953 r. dobudowano od frontu niewielką kruchtę. Pomieszczenie w wieży mansjonarskiej służyło przez dłuższy czas jako sala katechetyczna.

Opis

Zespół kościelny w Łączkach Jagiellońskich ulokowany jest we wschodniej części wsi, przylega pd. częścią muru ogrodzeniowego do drogi prowadzącej przez wieś do miejscowości Rzepnik. W skład zespołu wschodzi kościół i mur oporowy i ogrodzeniowy ograniczający obejście, w który wbudowane są dwie, symetryczne, ramujące front kościoła wieże: tzw. dom mansjonarski i dzwonnica, a także pozostałości starodrzewu.

Kościół wybudowano na planie podłużnym, jako jednoprzestrzenny, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, po którego obu stronach ulokowano symetrycznie: od pn. zakrystię od pd. skarbczyk. Nawa rozbudowana od pd. o prostokątną w rzucie kaplicę dostępną z zewnątrz i z wnętrza oraz o kwadratową kruchtę od frontu. Zwarta, prostopadłościenna bryła przekryta jest wysokim dachem dwuspadowym, opadającym trzema połaciami nad wsch. częścią, z wieżyczką na sygnaturkę w środkowej części, dobudówki od pn. i pd. kryte dachami pulpitowymi, nad niewielką kruchtą od frontu założono zadaszenie dwuspadowe. Kościół wymurowany jest z kamienia łamanego i cegły, dach korpusu pokryty dachówką ceramiczną, dachy przybudówek blachą zakładkową. Elewacje korpusu świątyni ozdobiono pilastrami postawionymi na cokole, przy fasadzie zdwojonymi, o bogato profilowanych cokołach i głowicach na wysokości gzymsu koronującego pomiędzy którymi rozmieszczono prostokątne, zamknięte łukiem odcinkowym, okna. Trójosiową fasadę z niszami mieszczącymi rzeźby śś. Józefa i Andrzeja oraz oknem w środkowej osi powyżej, zwieńczono szczytem obwiedzionym profilowanym gzymsem o wklęsło-wypukłym obrysie. Dłuższe elewacje są trzyosiowe, z rytmem pilastrów i oknami pomiędzy nim z niższymi przybudówkami od wsch.

Dzwonnica usytuowana jest w pd.-zach. narożniku założenia kościelnego, w ciągu ogrodzenia. Wybudowana na rzucie kwadratu o wklęsłych ścianach i wypukłych narożnikach, jednoprzestrzenna, z wejściem od pn., odznacza się wysmukłą sylwetą, zwartą, prostopadłościenną, 3-kondygnacyjną bryłą zwieńczoną dachem namiotowym o miękko zaoblonych narożach z dzwonowatą kopułką na szczycie. Dzwonnica wymurowana z kamienia i cegły, z dachem pokrytym blachą, ozdobiona jest jedynie narożnymi, zdwojonymi pilastrami, gzymsem podokapowym i parą półkolumn ramujących wejście.

Dom - wieża mansjonarzy usytuowany jest w pn.-zach. narożniku założenia kościelnego, w ciągu ogrodzenia kościelnego. Wybudowana na rzucie kwadratu o wklęsłych ścianach i wypukłych narożnikach, jednoprzestrzenna, z wejściem od wsch., odznacza się wysmukłą sylwetą, zwartą, prostopadłościenną, 3-kondygnacyjną bryłą zwieńczoną dachem namiotowym o miękko zaoblonych narożach z dzwonowatą kopułką na szczycie. Wieża wymurowana z kamienia i cegły, z dachem pokrytym blachą, ozdobiona jest jedynie narożnymi, zdwojonymi pilastrami i gzymsem podokapowym.

Mur oporowy i ogrodzeniowy wygradza zniwelowaną działkę położoną na niewielkim wypiętrzeniu terenu, prostokątną, zakończoną trójbocznie od strony prezbiterium, powtarzając jego geometrię. Składa się z sześciu kurtyn: zachodniej utworzonej z ażurowego ogrodzenia z kutych przęseł osadzonych w murowanych z kamienia słupkach oraz pozostałych pięciu kurtyn z kamiennego, otynkowanego muru pełnego, urozmaiconego w pn. i pd. kurtynie przesklepionymi łukiem odcinkowym niszami. na części przebiegu mur osadzony jest na wydatnym cokole, niwelującym różnice terenu, jego ciąg przerwany jest dwoma bramkami: od pn. i pd. oraz bramą wjazdową od zach.

Pozostałości starodrzewu objęte ochroną konserwatorską to 4 lipy drobnolistne, pozostałość wieńca drzew otaczającego niegdyś świątynię.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 21-05-2015 r.

Rodzaj: kościół

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_ZE.4491, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_ZE.17453