Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Łabędnik, 12

Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. bartoszycki, gm. Bartoszyce

Komponowane założenie pałacowo-folwarczne, z zachowanymi elementami składowymi zespołu.Jedna z nielicznych, zachowanych barokowych rezydencji pruskich, związana ze znanym rodem Groebenów.

Historia

Dobra rycerskie, wzmiankowane były po raz pierwszy w 1363 roku. Znaczenie i renomę Łabędnik zyskał z końcem XVII wieku, kiedy to jego właścicielem został Fryderyk von der Groeben, wybitny dyplomata, generał polski i pruski, uczestnik kilku wojen, w tym również odsieczy wiedeńskiej (1683). Zdobyte w czasie wojen pieniądze ulokował w dobrach ziemskich, kupując rozległe majątki w księstwie pruskim: Nową Wioskę, Łodygowo, Łabędnik i Ponary. Na rok przed bezpotomną śmiercią (zm.1712) ustanowił w nich majoraty, które odziedziczyło po nim czterech bratanków. Następca w Łabędniku, Wolf Sebastian von der Groeben odziedziczył zarówno rozległe dobra ziemskie, jak i świeżo wybudowany pałac (1694-1712). Datę zakończenia budowy potwierdza kartusz umieszczony w nadprożu głównego portalu z inicjałami F[riedrich] V[on] D[er] G[roeben] i datą 1712. Sam budowniczy i założyciel majątku wystawił sobie w kościele patronackim dość niecodzienny, bo zupełnie świecki, rzeźbiony pomnik naturalnej wysokości w zbroi i barokowej peruce. W 1861 roku r. pałac rozbudowano dodając dwuosiową część z klatką schodową w wykuszu i narożnym tarasem po stronie wschodniej oraz podwyższając budowlę o niepełne piętro, tzw. mezzanino. Barokizacji uległa też elewacja frontowa, gdzie dodano nowy portal zachowując kartusz z początku XVIII wieku oraz wolutowy szczyt fasady łącznie z dwiema alegorycznymi głowami i okulusem. Tak reprezentacyjnej budowli musiał towarzyszyć park, w pierwotnej wersji jako regularny ogród barokowy, przekształcony w XIX wieku w założenie krajobrazowe. Łabędnik pozostawał własnością Groebenów do 1945 roku.

Opis

Łabędnik położony jest przy drodze Bartoszyce - Kętrzyn , ok 11 km na płd.-wsch. od Bartoszyc. Założenie komponowane kompleksowo, z powiązanymi przestrzennie i funkcjonalnie poszczególnymi elementami zespołu: wyodrębnioną częścią rezydencjonalną obejmującą pałac i park, kościołem powiązanym widokowo z pałacem, podwórzem folwarcznym z nielicznymi, zachowanymi budynkami folwarcznymi (d. stajnia z wozownią, d. kuźnia) oraz dawną zabudową mieszkalną zabudową wiejską. Pałac murowany, tynkowany, założony na rzucie prostokąta z niższą oficyną dobudowaną pod kątem prostym po stronie zachodniej, na kryty dachem dwuspadowym. Na osi elewacji frontowej płytki ryzalit opięty na narożach pilastrami i zwieńczony wolutowym szczytem. Elewacja frontowa pierwotnie 9 -osiowa (3 + 3 + 3), po przebudowie w 1861 r. budowla przedłużona, z dodatkową klatką schodową po stronie pn.. Do ścian bocznych dobudowane tarasy, po stronie południowej w balustradzie pałacu barokowa płaskorzeźba. Budowla piętrowa, z mezzaninem, wnętrza dwutraktowe, bez zabytkowego wyposażenia. Park o powierzchni ponad 8 ha czytelny jest w historycznych granicach, ale o zatartej kompozycji, z nielicznym starodrzewem. Składał się dwóch części rozdzielonych drogą dojazdową. Część północna, najbardziej zadrzewiona, z nieistniejącymi ogrodami użytkowymi, miała charakter spacerowy. Część południowa, przed elewacją frontowa pałacu, z ponad 0,5 ha stawem parkowym na głównej osi założenia, otwiera się na otaczający krajobraz z dominantą kościoła.

Dostęp do zabytku ograniczony. Własność prywatna.

Oprac. Marzena Zwierowicz, 5.12.2014 r.

 

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BK.163049, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BK.215707