kościół - Zabytek.pl
Adres
Łabędnik
Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. bartoszycki, gm. Bartoszyce
Wyjątkowe w skali regionu jest wyposażenie wnętrza charakterystyczne dla kościołów ewangelickich (ławy kolatorskie) oraz pełnoplastyczny, barokowy pomnik Fryderyka Groebena pochodzący z 1712 roku.
Historia
Rycerska wieś Łabędnik została lokowana na prawie chełmińskim w roku 1346. Od 1694r. do 1945 r. była własnością rodu von der Groeben. Nadanie ziemskie (4 włoki) dla kościoła w Łabędniku uwzględniono w przywileju lokacyjnym, choć nie wiadomo czy w owym czasie budowla już istniała czy dopiero planowano ją wznieść. Obecny kościół zbudowano ok. lat 1375-1400. Z powodu budowy wieży, która pierwotnie nie była planowana, zlikwidowano zachodni szczyt korpusu nawowego. Budowę wieży ukończono około 1439-1440 roku. Kruchtę dobudowano w XVI wieku. Około 1730r. do elewacji północnej dobudowano kaplicę rodową Groebenów, której projektantem był królewiecki architekt Joachim Schultheiß. Konserwację kościoła przeprowadzano w latach 1869-1871, organy konserwowano w 1940r., w latach 1993-1994 przeprowadzono renowację barokowego pomnika Fryderyka von Groebena we wnętrzu kościoła oraz ław kolatorskich. W latach 2001-2002 konserwacji i naprawie poddano dach i więźbę kościoła. Od 1525r. do 1958r. kościół był w posiadaniu parafii ewangelickiej. Od 1994r. jest kościołem parafialnym (wcześniej był filią parafii z siedzibą w pobliskiej Sokolicy). W sposobie ukształtowania szczytu wschodniego widoczne są wpływy katedry NMP we Fromborku, natomiast bryła kościoła i proporcje wykazują analogie z pobliskim kościołem w Sokolicy.
Opis
Kościół w Łabędniku znajduje się w centrum wsi, w pobliżu drogi Bartoszyce - Kętrzyn. Wzniesiony na planie prostokąta, gotycki, orientowany, zbudowany z cegły z użyciem kamienia polnego w partii dolnej. Bryła kościoła wsparta przyporami od strony wschodniej, północnej i południowej. Od strony zachodniej dobudowana na osi gotycka wieża. Korpus nawowy i wieża kryte dachem siodłowym i dachówką ceramiczną. Do wschodniej partii elewacji północnej dobudowana zakrystia, w partii środkowej tej elewacji znajduje się barokowa kaplica rodu von der Groeben, kryta blaszaną półkopułą i artykułowana zwielokrotnionymi pilastrami. Do elewacji południowej dobudowana została kruchta. Elewacje kościoła artykułowane przyporami i ostrołukowymi blendami, o regularnym rytmie częściowo zatartym przez dobudowę kaplicy, kruchty i zakrystii. Szczyt wschodni sterczynowy, artykułowany blendami biegnącymi przez całą wysokość szczytu. Wieża trójkondygnacyjna, artykułowana blendami, zakończona dwoma szczytami sterczynowymi: północnym i południowym. W partii przyziemia wieży znajduje się ostrołukowy portal z zaznaczoną strefą cokołu i kapiteli. Wnętrze kościoła salowe, kryte polichromowanym stropem beczkowym. Do najcenniejszego wyposażenia należą późnogotyckie malowidła ścienne (obecnie w większości pokryte pobiałą) z ok. 1500r., barokowa polichromia stropu z 1679r. ze sceną Wniebowstąpienia, elementy gotyckiego malarstwa tablicowego wkomponowane w manierystyczną obudowę ołtarza głównego, nowożytne ławy kolatorskie oraz pełnoplastyczny, barokowy pomnik właściciela dóbr Łabędnik, Fryderyka von Groebena.
Obiekt dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Maurycy Domino, 8.12.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BK.163053, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BK.215623