Obiekt pełnił funkcję gospodarczo-obronną.

Historia

Założenie zamkowe w Kurzętniku powstało na kulminacji wysokiego, podłużnego wzniesienia zlokalizowanego na południowym brzegu doliny rzeki Drwęcy. Wzgórze do dziś stanowi wyraźnie dominującą kulminację o cechach wybitnie obronnych. Budowę murowanego zamku prawdopodobnie rozpoczęto około połowy XIV wieku. Pierwsze dotkliwe zniszczenie założenia zamkowego nastąpiło w 1414 r. w wyniku najazdu wojsk polskich. W 1454 r. zamek został zdobyty i spalony przez Krzyżaków. Kolejne zniszczenia miały miejsce podczas potopu szwedzkiego w 1656 r. Znacznie podupadłe już wówczas zabudowania zaczęto sukcesywnie rozbierać, traktując obiekt jako źródło łatwo dostępnego materiału budowlanego.

Opis

Założenie zamkowe w Kurzętniku wzniesione zostało na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach ok. 110 x 42 m, przy czym w części zachodniej założenie zwężało się osiągając szerokość jedynie 17 metrów.. Główny budynek zamkowy ulokowany był w części południowej i zbudowany został na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 25 x 27 metrów. Główny budynek zamku wraz z dziedzińcem otoczony był murem obronnym, do którego przylegało wydłużone, obwarowane, trapezoidalne podzamcze zakończone na krótszym boku wieżowym budynkiem mieszkalnym. W dłuższe boku murów obwodowych wkomponowane zostały dwie wieże obronne. Główny wjazd do zamku znajdował się od południa, gdzie zamek oddzielony był suchą fosą od rozległego płaskowyża. Cechą wyróżniającą zamek w Kurzętniku jest budulec, którego użyto do jego wzniesienia. Stanowił go w dominującym stopniu kamień eratyczny, natomiast cegły użyto jedynie w niewielkim zakresie.

Zamek jest trwałą ruina udostępnioną zwiedzającym. Na wzgórze zamkowe można się dostać od strony kościoła w Kurzętniku, od którego prowadzi na szczyt wzgórza droga krzyżowa. Ze wzgórza zamkowego rozciąga się malowniczy widok na dolinę rzeczną z widniejącą w oddali sylwetą Nowego Miasta Lubawskiego.

Oprac. Hanna Mackiewicz, OT NID w Olsztynie, 3.10.2014 r.