Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Różańcowej - Zabytek.pl

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Różańcowej


kościół XIV w. Księginice Małe

Adres
Księginice Małe

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. wrocławski, gm. Sobótka - obszar wiejski

Kościół pw.Matki Boskiej Różańcowej reprezentuje typ wykształconej na Śląsku, protestanckiej klasycystycznej budowli kultowej, z jednolitym przestrzennie i funkcjonalnie wnętrzem, w którym eliptyczne empory ujmują nawę.

Wewnątrz zespół renesansowych i barokowych epitafiów oraz płyt i pomników nagrobnych.

Historia

Gmina protestancka powstała w Księginicach Małych w 1524 r., w roku 1574 erygowano parafię ewangelicką. Obecny kościół wzniesiono w l. 1803-06 z fundacji hrabiego Roba Joachima von Zedlitz Trützschler ze Świątnik. Autorem projektu był królewski nadinspektor budowlany Weitzler z Wrocławia; projekt rozrysował mistrz murarski J. F. Berger ze Świątnik, a budowę prowadził Samuel Nikolas. W czasie prac częściowo wykorzystano mury poprzedniej świątyni z pocz. XIV w., rozbudowanej w l. 1720-30. Ponadto do wnętrza kościoła przeniesiono trzy pełnopostaciowe rzeźby pochodzące z mauzoleum wzniesionego przy tymże kościele w 1685 r., przez księcia Rudolfa Friedricha von Schleswig Holstein-Norburg. Zdobiące mauzoleum kartusze herbowe umieszczono na elewacjach nowej budowli.

Po 1945 r. świątynię rekatolicyzowano i zmieniono pierwotną dyspozycję wnętrza. Wprowadzono nowe usytuowanie ołtarza głównego (przeniesionego z innego kościoła) i częściowo zdemontowano wcześniejszy ołtarz ambonowy. Kościół remontowano w 1968 r., l. 70. XX w. (dach) i 1982 r. (malowanie wnętrza). Obecnie jest światynią filialną parafii pw. św. Józefa Oblubieńca NMP w Nasławicach.

Opis

Kościół otoczony cmentarzem na wydłużonej, prostokątnej działce, posadowiony został w centrum wsi, na wyniesieniu, ujętym od pd. wysokim, kamiennym murem oporowym. Na wschód od świątyni usytuowana jest dawna pastorówka z 2 poł. XVIII w., której towarzyszyły domy kościelnego i grabarza.

Kościół klasycystyczny, nie orientowany, murowany z kamienia i cegły, tynkowany, założony na planie prostokąta z czworoboczną wieżą poprzedzającą fasadę od pd. Na osi elewacji wsch. prostokątna zakrystia. Korpus i zakrystia kryte ceramicznymi dachami dwuspadowymi, wieża zwieńczona baniastym hełmem z latarnią. Elewacje korpusu nawowego z dwoma kondygnacjami okien, ujęte gzymsem koronującym, profilowanym podobnie jak gzyms wieży. Otwory okienne doświetlające przyziemie nawy i wieży zamknięte łukami odcinkowymi. Otwory drzwiowe oraz otwory okienne zakrystii, wyższych kondygnacji wieży oraz II kondygnacji nawy zamknięte łukiem pełnym; wszystkie obwiedzione tynkowymi opaskami.

Salowe wnętrze świątyni nakryte lustrzanym sklepieniem z lunetami, obiegają dwie kondygnacje eliptycznych empor wspartych na kolumnach toskańskich. Pierwotnie na krótszej osi nawy usytuowany był ołtarz ambonowy (na ścianie wsch.); na dłuższej osi empora z prospektem organowym (na ścianie pd.). Schody prowadzące na empory znajdują się w narożach nawy. Zakrystia przekryta kolebą, ze schodami prowadzącymi na ambonę w ołtarzu ambonowym.

W północnej ścianie nawy (za obecnym ołtarzem) usytuowano trzy nisze, w których ustawiono posagi księcia Rudolfa Friedricha von Schleswig Holstein-Norburg, jego żony księżnej Bibianny z dziećmi oraz Zdenca Hovary von der Duba und Leipa, pochodzące z ich mauzoleum wystawionego w 1685 r.

Pierwotne wyposażenie klasycystyczne: ambona, empory i prospekt organowy; ołtarz gł. neogotycki z 2 poł. XIX w. (przeniesiony po 1945 r.), ołtarz boczny późnobarokowy z 2 poł. XVIII w. (przeniesiony po 1945 r.), chrzcielnica z 1873 r. Ponadto na elewacjach kościoła zachowany zespół barokowych kartuszy herbowych z 1685 r. (pochodzący z mauzoleum); we wnętrzu renesansowe i barokowe epitafia oraz figuralne płyty nagrobne, a także rozbudowany pomnik nagrobny Carla Heinricha Siegmunda Sandresky und Sandraschütz.

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.86537, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.113548