Historia

Cerkiew w obecnej formie powstała w 1810 r., przy wykorzystaniu elementów poprzedniej cerkwi unickiej, wzniesionej w 1683 r. z fundacji Józefa Hornowskiego właściciela dóbr pratulińskich. Opis cerkwi z 1811 r. informuje, że jej plan tworzyła analogiczna do poprzedniej świątyni prostokątna nawa i węższe od niej, prezbiterium z dobudowaną zakrystią. W 1875 r. po przejęciu cerkwi przez wyznawców prawosławia, nastąpiły znaczne zmiany w bryle i wystroju wnętrza. Przed frontem nawy dobudowano babiniec z wieżą dzwonnicy. We wnętrzu zdarto płócienne obicie ścian, obito je szalunkiem i pomalowano na kolor ciemnoszary. Wymieniono też podłogi i deski stropowe, przyozdabiając je figuralnymi malowidłami. Po odzyskaniu świątyni w 1919 r. przez katolików, cerkiew przemianowano na kościół filialny: najpierw parafii Malowa Góra, następnie parafii Neple. Od 1925 r. obiekt traktowano jako kaplicę publiczną, która - coraz mniej użytkowana i nie konserwowana - zaczęła popadać w ruinę. Interwencyjne prace remontowe podjęto na pocz. lat 70. minionego wieku, w trakcie których udało się wymienić więźbę dachową oraz naprawić dachy nawy i prezbiterium; nie zdołano jednak uratować chylącej się wieży. Gruntowny remont zabytku przeprowadzono dopiero w latach 1998-2000. Wymieniono wtedy podmurówkę, podwaliny i więźbę dachową, uzupełniono i zabezpieczono bale zrębu, dach pokryto blachą miedzianą, dostawiono ganek frontowy. Kontynuując prace w latach 2006-2007 odnowiono wnętrze świątyni: oszalowano nawę i prezbiterium, wzmocniono konstrukcję sklepienia, odnowiono malowidła na stropie, a także obraz w ołtarzu głównym, przedstawiający patrona - św. Jerzego.

Opis

Dawna cerkiew unicka (ob. kościół) zlokalizowana na skraju wsi tuż nad stromym brzegiem granicznej rzeki Bug. Zbudowana z drewna przy zastosowaniu konstrukcji zrębowej, wzmocnionej dwiema parami lisic, obustronnie szalowana, posadowiona na podmurówce z cegły i kamienia polnego. Układ cerkwi trójdzielny, nie orientowany, złożony z prostokątnie zamkniętego prezbiterium skierowanego na północ, prostokątnej nawy oraz kruchty. Do prezbiterium od zachodu dobudowana zakrystia, do nawy zaś od południa dostawiony ganek z trójkątnym szczytem, osłaniający wejście główne. Dachy o zróżnicowanej wysokości, kryte blachą; nad nawą i prezbiterium trójpołaciowe. Na kalenicy nawy przy pd. szczycie ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę z cebulastą kopułką zwieńczoną krzyżem na kuli ziemskiej. Wnętrze oświetlają okna w ścianach bocznych w prostokątnych obramieniach. Wewnątrz prezbiterium i nawa przykryte wspólnym stropem. Na stropie nawy polichromia z ok. 1910 r. przedstawiająca wizerunki Boga Ojca, NP Marii Pokrowy z dwoma aniołami i inne symbole religijne. Chór muzyczny umieszczony nad kruchtą i otwarty na nawę. Belka tęczowa z krucyfiksem. Ołtarz główny z lat 20. XX w. z obrazem św. Jerzego walczącego ze smokiem, zapewne z 1775 r.; tabernakulum barokowe, zapewne z 2. poł. XVIII w. Ołtarze boczne z 2. poł. XIX w., z obrazami pocerkiewnymi: św. Ignacy Boganosiec i św. Jerzy. Świątynia ogrodzona drewnianym parkanem i otoczona starodrzewem. Na cmentarzu kościelnym murowany nagrobek Marianny z Kobylińskich Dramińskiej Bogusławskiej (zm. 1832), w formie kapliczki, z marmurową tablicą inskrypcyjną, ponadto kamień upamiętniający Tadeusza Kościuszkę. Stara aleja, biegnąc spod cerkwi w kierunku południowym wiąże ją z pobliskim zabytkowym zespołem dworsko-parkowym.

Zabytek dostępny; możliwość zwiedzania wnętrza przed lub po nabożeństwach lub po uzgodnieniu z proboszczem.

Oprac. Jan Niedźwiedź, OT NID w Lublinie, 14.10.2014 r.