Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

stary pałac Lubomirskich - Zabytek.pl

stary pałac Lubomirskich


pałac 1. poł. XIX w. Krzeszowice

Adres
Krzeszowice, Ogrodowa 4

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. krakowski, gm. Krzeszowice - miasto

Stary Pałac w Krzeszowicach stanowi składową wyjątkowego w skali kraju, XIX i XX wiecznego zespołu zabudowy uzdrowiskowej Krzeszowic i historycznego układu urbanistycznego miasta.

Jest cennym obiektem architektury uzdrowiskowej doby klasycyzmu w skali kraju i regionu.    

Historia

W 1555 r. Krzeszowice stały się własnością Stanisława Tęczyńskiego i weszły w skład "hrabstwa tęczyńskiego". Tereny Dworu Hrabstwa Tęczyńskiego rozciągały się po prawej stronie rzeki Miękinki i Krzeszówki oraz wzdłuż obecnej drogi od Gwoźdźca do dawnej Zawady (Charbielowa) - włączonych do Woli Filipowskiej. W 1620 r. Krzeszowice nabył Jan Tęczyński. Wówczas istniała tu już rezydencja pańska i znano lecznicze właściwości krzeszowickich wód, opisane w 1625 r. przez księdza Bernarda Bocheńskiego. Od drugiej połowy XVII w. Krzeszowice przechodziły kolejno na własność Opalińskich, Sieniawskich, Czartoryskich. U schyłku XVIII w. Krzeszowice funkcjonują i rozwijają się jako znane uzdrowisko, własność księżnej Izabeli Lubomirskiej, córki Augusta Czartoryskiego. W 1816 r. dobra krzeszowickie odziedziczył po babce Artur Potocki. Stał się on protoplastą linii krzeszowickiej rodu, który władał tu do II wojny światowej. W latach 1820 -1822 Artur Potocki zaadaptował dawny lamus, dokonując jego przebudowy,  na tymczasową rezydencję Potockich herbu Pilawa. Piętrowy Budynek pałacu wzniesiono w stylu klasycystycznym. Potoccy mieszkali w pałacu do 1862 r., czyli do czasu przeprowadzki do wzniesionego nieopodal nowego pałacu. W tzw. Starym Pałacu zamieszkali wyżsi urzędnicy „hrabstwa Tęczyńskiego”. W okresie wcześniejszym, po upadku Powstania Listopadowego, w pałacu, na zaproszenie Potockich, mieszkał generał Józef Chłopicki, pierwszy dyktator powstania z 1830 r. Po II wojnie światowej, krzeszowicki majątek odebrano Potockim na mocy Dekretu o reformie rolnej z 1944 r., dobra zostały rozparcelowane i przejęte przez państwo. W starym pałacu ulokowano m.in. siedzibę burmistrza miasta, Urzędu Stanu Cywilnego, Wydziału Organizacyjnego UM. Spadkobiercy dawnych włodarzy miasta w 2014 r. odzyskali zabrany im w 1944 r. majątek, w tym m. in.:  - nowy i stary pałac wraz z otaczającym go parkiem. Budynek Starego Pałacu zwrócono spadkobiercom Potockich w kwietniu 2017 r. 

Opis

Budynek Starego Pałacu w Krzeszowicach ulokowany jest w zachodniej części miasta, na południowego – wschodu od nowego pałacu Potockich, na wschodnim obrzeżu parku pałacowego, nieopodal mostu na rzece Krzeszówce. Murowany z cegły w stylu późnego klasycyzmu jest piętrowy, wzniesiony na planie prostokąta z parterową przybudówką od północy. Wnętrze dwutraktowe, na osi hall i klatka schodowa, oddzielona czterema filarami. Wschodnia elewacja frontowa z bramą po środku i nowszym balkonem o tralkowej balustradzie, wspartym na czterech kolumnach. Parterowe skrzydło dobudowane od północy (pierwotnie z portykiem kolumnowym) nakryte jest dachem czterospadowym. Korpus główny, także nakryty dachem czterospadowym. Na ścianie frontowej pałacu znajduje się tablica pamiątkowa ku czci urodzonej w Krzeszowicach Olgi Drahonowskiej – Małkowskiej (córka zarządcy dóbr Potockich Karola Drahonowskiego) twórczyni żeńskiego skautingu i harcerstwa na ziemiach polskich. 

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie 03.12.2020 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.195412, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.362799