Budowla wyróżnia się stosunkowo rzadko spotykaną na Pomorzu formą wieży - dostawioną do nawy, o zwężających się ku górze ścianach.

Historia

Wieś Krzemieniewo została lokowana w 1354 roku. Kościół po raz pierwszy wymieniono w dokumentach z 1410 roku. W 2 poł. XVI w. w Krzemieniewie istniał zbór protestancki, przypuszczalnie wykorzystujący istniejący kościół. W XIX w. zbór należał do parafii ewangelickiej w Lędyczku, a od 1930 r. do nowo powstałej parafii w Domisławiu. Po II wojnie światowej kościół przejęli katolicy. Początkowo przynależał do parafii w Uniechowie, a następnie w Bińczu. Obecnie stanowi parafię samodzielną.

Dokładna data budowy obecnego kościoła nie jest znana. Przypuszczalnie powstał w 2 poł. XVIII w., a w XIX w. mógł być przebudowany. W latach 70. XX w. budowlę częściowo przekształcono. W dolnej partii ścian wymieniono konstrukcję ryglową na murowaną, zmieniono także układ oraz kształt niektórych otworów okiennych. We wnętrzu usunięto emporę boczną (północną). W latach 2001-2009 kościół poddano gruntownej konserwacji, podczas której przywrócono mu pierwotną formę ścian i okien. Równocześnie jednak usunięto zachowane jeszcze miejscami, gliniane wypełnienie fach, zastępując je ceglanym. Rozebrano także ryglową zakrystię, budując na jej miejscu nową, murowaną.

Opis

Kościół usytuowany jest w centrum wsi, w środkowej części nawsia. Orientowany. Działka kościelna założona jest na rzucie nieregularnego pięcioboku. Od zachodu i północy przylega do drogi, od wschodu i południa do terenów zielonych. Na północ od kościoła, po przeciwnej stronie drogi usytuowana jest plebania. Granice działki obsadzone są drzewami.

Nawa kościoła została wzniesiona w konstrukcji ryglowej, fachy wypełnione cegłą i otynkowane. Wieża, wraz z bocznymi aneksami, wzniesiona w konstrukcji słupowo - ramowej, oszalowana deskami. Budowla założona jest na rzucie prostokąta, podzielonego na dwie części. Po stronie wschodniej znajduje się jednoprzestrzenna nawa, bez wyodrębnionego prezbiterium. Do południowej elewacji nawy przylega współczesna, murowana zakrystia. Po stronie zachodniej występuje jednoprzestrzenne wnętrze wieży, wraz z przylegającymi do niej aneksami (obecnie wypełnienie fach ryglowych ścian pomiędzy wieżą i aneksami zostało usunięte). Bryła kościoła jest zwarta. Nawa prostopadłościenna, kryta dwuspadowym dachem. Wieża postawiona bezpośrednio na gruncie, objęta od południa, zachodu i północy aneksami, zespolonymi z bryłą korpusu kościoła. Aneksy nakryte są dachami pulpitowymi. Wieża ma zwężające się ku górze ściany i zwieńczona jest ośmiobocznym hełmem, z kryzą na dole oraz ośmiobocznym daszkiem na górze.

Otwory okienne elewacji są prostokątne, wielkości fach. Elewacje nie posiadają elementów dekoracyjnych, jednak dekoracyjnie oddziałuje wyeksponowana konstrukcja budowli - szachownica słupów i rygli oraz skontrastowanie barw drewna z tynkowanymi polami fach.

Wnętrze nakryte jest nagim stropem belkowym, z mieczami przy ścianach. Z zabytkowego wyposażenia kościoła zachowała się tylko empora zachodnia z XVIII w., a także dzwony z 1607 i 1925 r.

Zabytek dostępny. Kościół jest otwarty bezpośrednio przed i po nabożeństwach.

Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 30.09.2014 r.