Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół odpustowy pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i św. Józefa - Zabytek.pl

kościół odpustowy pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i św. Józefa


kościół 1720 r. Krosno

Adres
Krosno, 11

Lokalizacja
woj. warmińsko-mazurskie, pow. lidzbarski, gm. Orneta - obszar wiejski

Jedno z ośmiu barokowych założeń pielgrzymkowych które powstało w okresie kontrreformacji na terenie Warmii jako wyraz jej katolickiego charakteru w odróżnieniu od sąsiednich, ewangelickich Mazur.

Historia

Krosno jako ośrodek pątniczy funkcjonowało od XV w. W 1593r., w miejscu wcześniej istniejącej kaplicy, wzniesiono nową kaplicę w konstrukcji szkieletowej, która przetrwała do budowy założenia barokowego. Nowopowstałe założenie w Krośnie składało się z kościoła, krużganków i domu warmińskich księży świeckich. Projekt kościoła powstał najprawdopodobniej w Warszawie w 1697r. lun na początku XVIII w. Jego autorstwo nie jest ustalone. Przypisywany jest Józefowi Szymonowi Bellottiemu lub Józefowi Pioli. Jako pierwszy obiekt wzniesiono w latach 1715-1720 kościół. 18 września 1715r. biskup warmiński Teodor Potocki poświęcił kamień węgielny. Architektem założenia został Krzysztof Reimers z Westfalii. W 1719r. przesklepiono kryptę, prezbiterium i częściowo nawę oraz wzniesiono wieżę północną. W 1720r. zasklepiono resztę wnętrza, wybudowano wieżę południową i obie nakryto hełmami. Konsekracja kościoła nastąpiła 8 października 1720r. W tym samym roku na północ od kościoła rozpoczęto budowę domu stowarzyszenia warmińskich księży świeckich. Jego budowę ukończono w 1727r. W 1726r. rozpoczęto budowę krużgankowego obejścia wokół kościoła. Jeszcze przed końcem roku wzniesiono skrzydło wschodnie, północne i południowe oraz dwie narożne kaplice. W 1727r. ustały prace przy krużgankach, a w 1733, z powodu braku funduszy zaprzestano prac przy kościele. Prace przy kościele wznowiono dopiero w 1751r. W 1759r. wykonano fasadę kończąc prace przy tym obiekcie. W latach 1768-1777 dokończono prace przy krużgankach. Pierwsze prace konserwatorskie przeprowadzono na początku XX w. W 1906r. we wnętrzu wykonano marmoryzację cokołu. W 1914r. spaleniu uległ dach kościoła, który zrekonstruowano w następnych latach. W czasie II wojny światowej zniszczeniu uległy dachy kościoła. W latach 1957-1962 renowację przeszedł dotychczas opuszczony konwikt księży. Ostatnie prace konserwatorskie podjęto w 2007r. Barokowe założenie w Krośnie nawiązuje swoją architekturą do sanktuarium w Świętej Lipce a także do realizacji warszawskich: kościoła św. Krzyża oraz św. Ducha. Bogata ornamentyka fasady ma genezę wileńską.

Opis

Założenie w Krośnie znajduje się w centrum wsi. Składa się z kościoła, krużganków obiegających świątynię oraz domu księży świeckich sąsiadującego z północnym skrzydłem krużganków. Kościół w Krośnie jest orientowany, wzniesiony na planie prostokąta z dobudowanym od wschodu prezbiterium i kaplicami wystającymi obrysem poza obręb murów magistralnych. Dominantę bryły stanowi dwuwieżowa, trójkondygnacyjna i trójosiowa fasada z otworem wejściowym na osi głównej. Ściany elewacji północnej i południowej artykułowane lizenami. Wnętrze kościoła jest jednonawowe, nakryte sklepieniem na gurtach, które spływa na pilastry. Kaplice boczne otwierają się do nawy głównej wysokimi arkadami. Powyżej arkad biegnie gzyms, a nad nim znajduje się strefa okien. Wyraźnie zaznaczenie w bryle barkowego jednonawowego kościoła bocznych kaplic jest daleko posuniętą redukcją planu Il Gesu. Kościół z czterech stron jest otoczony parterowym krużgankiem z kaplicami w narożach, otwartym szerokimi arkadami na dziedziniec. Krużganek w Krośnie jako jedyny tego typu obiekt na Warmii nie został założony na planie regularnym - jego skrzydło północne i południowe rozszerzają się w połowie swojego biegu. Owa nieregularność konstrukcji została wymuszona wcześniejszą budową domu dla Księzy, co może sugerować, iż krużganek nie był pierwotnie planowany. Jest on elementem założenia najsilniej odwołującego się do architektury sanktuarium w Świętej Lipce. Dom księży świeckich, zlokalizowany w północnej części założenia to jednokondygnacyjne, czteroskrzydłowe założenie z trójosiowym, dwukondygnacyjnym ryzalitem w elewacji zachodniej.

Obiekt dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Joanna Jakutowicz, OT Olsztyn, 20.10.2014 r.

 

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_28_BK.146799, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_28_BK.241483