pałac - Zabytek.pl
Adres
Krasków, 13
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. świdnicki, gm. Marcinowice
Historia
XV/XVI w. - pierwotny dwór obronny otoczony fosą.
2. poł. XVI w. - przebudowa renesansowa.
pocz. XVII w. - przebudowa.
1633-1641 - zniszczenie i odbudowa.
1746 r. - przebudowa późnobarokowa (forma zachowana do dziś).
1903 r. - remont elewacji.
Po 1945 r. - dewastacja.
1992-1996 - odbudowa.
Opis
Obiekt znajduje się w zach. części wsi, przy drodze z Marcinowic do Domanic.
Początkowo był to dwór otoczony mokrą fosą, wzniesiony na przełomie XV/XVI w. W 2. poł. XVI w. dokonano przebudowy renesansowej. Zamieszkiwały go kolejno rodziny von Seidlitz, von Tschirn, von Nimptsch i ponownie, do 1600 r., von Seidlitz. Kolejna przebudowa miała miejsce w na pocz. XVII w. Pałac, zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej, został następnie odbudowany. W 1699 r. właścicielem został Hans Heinrich III von Hochberg z Roztoki poprzez małżeństwo z ówczesna właścicielką, Anną Elizabeth von Zeidlitz. W 1732 r. hrabia von Hochberg sprzedał Krasków Hansowi Albrechtowi von Zedlitz und Leipe. W 1746 r., po pożarze, dokonano późnobarokowej przebudowy dla Davida Siegmunda von Zedlitz und Leipe, nadając pałacowi formę czytelną do dziś. W 1848 r. majątek stał się własnością Georga Gustava Rudolfa von Salisch. Wówczas barokowy ogród otaczający pałac przekształcono w park krajobrazowy. W 1903 r. remontowi poddano elewację pałacu. W rękach rodziny von Salisch majątek pozostał do końca II wojny światowej. Pałac, popadający w ruinę po 1945 r., został w latach 1992-1996 poddany pracom remontowym. Obecnie mieści hotel.
Zbudowany na planie kwadratu, dwukondygnacyjny, na odsłoniętej częściowo piwnicy, kryty jest dachem mansardowym. Trzytraktowy. W piwnicach pałacu czytelne są relikty wcześniejszego renesansowego dworu, w postaci sklepień ze szwami i obramień drzwi. W pałacu znajduje się centralna sień z reprezentacyjną klatką schodową, sklepiona kolebką z lunetami i stiukową dekoracją ramową. W przyziemiu sklepienia kolebkowe z lunetami i stropy z fasetami. W pokojach zachowały się kominki o późnobarokowych formach.
Elewacje pałacu podzielone pilastrami wielkiego porządku, zdwojonymi w narożach. Na fasadzie ryzalit pozorny z bogatą dekoracją rzeźbiarską o tematyce wanitatywnej, przypisywaną świdnickiemu warsztatowi kamieniarskiemu A.G.Hoffmanna. Składa się nań balkonowy portal z atlantami i figurami na słupach balustrady, powyżej zaś kartusz herbowy rodu von Zedlitz podtrzymywany przez anioły. Nad ryzalitem zegarowa wybudówka z figurami na balustradzie i w zwieńczeniu.
Pałac otacza park o charakterze krajobrazowym, będący pierwotnie barokowym ogrodem, przekształconym w 1848 r. wg projektu Piotra Lenné. Przy komponowaniu parku wykorzystano ukształtowanie terenu i wodę (rzeka Bystrzyca, staw). Na drzewostan składają się drzewa ok. 150-200 letnie, głównie: świerki, lipy, graby, klony, kasztanowce i dęby. Park na pn.-zach. przechodzi w założenie krajobrazowe na łąkach.
Na pn.-zach. od pałacu odchodzi aleja lipowa długości ok. 120 m, łącząca założenie dworskie z nieistniejącym obecnie mostem na Bystrzycy. Aleja związana jest chronologicznie z barokową rozbudową założenia dworskiego. Składa się z potrójnego szpaleru ok. 300 letnich lip drobnolistnych, nasadzonych wzdłuż drogi poprowadzonej grzbietem grobli.
Własność prywatna, mieszcząca hotel i Forum Krasków Zjednoczenie na Rzecz Sztuki i Kultury Europejskiej. Możliwość oglądania z zewnątrz.
Oprac. Krzysztof Czartoryski, OT NID we Wrocławiu, 30.01.2015 r.
Rodzaj: pałac
Styl architektoniczny: barokowy
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.85902, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.105265