Krótki opis

Historyczne centrum Krakowa, położone nad Wisłą na południu Polski, tworzą trzy zespoły miejskie: średniowieczne miasto lokacyjne Kraków, kompleks Wzgórza Wawelskiego oraz Kazimierz (w tym dzielnica Stradom). To jeden z najwybitniejszych przykładów urbanistyki europejskiej, charakteryzujący się harmonijnym rozwojem i nawarstwieniami elementów reprezentujących wszystkie style architektoniczne od wczesnej fazy romańskiej po modernizm.

O randze miasta, które założono w 1257 roku i było wcześniej stolicą Polski, świadczą zachowane do dziś układ urbanistyczny, liczne świątynie i klasztory, monumentalne budowle użyteczności publicznej, relikty średniowiecznych murów obronnych, a także pałace miejskie i kamienice mieszczańskie projektowane i wykonane przez wysokiej klasy architektów i rzemieślników. O wartości zespołu decyduje niezwykłe nagromadzenie zabytków z różnych epok, zachowanych w oryginalnej postaci, z autentycznym wyposażeniem, które łączą się w jednolity zespół miejski. Dominanta zespołu urbanistycznego – Wzgórze Wawelskie, jest symbolem władzy królewskiej, nekropolią dokumentującą związki dynastyczne i polityczne średniowiecznej i nowożytnej Europy. Średniowieczne miasto Kazimierz, które obejmuje także przedmieście Stradomia (założone w 1335 roku), zostało ukształtowane przez ludność wiary katolickiej i żydowskiej oraz ich kultury i zwyczaje.

Kraków, jedno z największych centrów administracyjno-handlowych Europy Środkowej, był ośrodkiem sztuki i rzemiosła, miejscem, gdzie spotykała się kultura i sztuka Zachodu i Wschodu. Rangę miasta jako ośrodka kulturalnego o europejskim znaczeniu podnosi istnienie jednego z najstarszych uniwersytetów o międzynarodowej renomie – Uniwersytet Jagielloński. Te trzy obszary wspólnie stworzyły spójny kompleks miejski, w którym do dziś zachowane i pielęgnowane jest materialne i niematerialne dziedzictwo.

Kryterium (iv): Kraków jest zespołem architektury miejskiej o wyjątkowej wartości, zarówno pod względem krajobrazu miejskiego jak i poszczególnych zabytków. Historyczne centrum miasta w unikatowy sposób ilustruje nieprzerwany proces rozwoju od średniowiecza do dzisiaj.

Strona UNESCO WHC