Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła


kościół 1784 r. Kowalewo-Opactwo

Adres
Kowalewo-Opactwo

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. słupecki, gm. Słupca

Kościół w Kowalewie Opactwie jest jednym z najciekawszych przykładów drewnianej architektury sakralnej we wschodniej części Wielkopolski.

Wybudowany w 1784 r. z fundacji prymasa Antoniego Ostrowskiego, opata klasztoru cysterskiego w Lądzie.

Historia

Kowalewo Opactwo to niewielka wieś położona 6 km na południowy wschód od Słupcy. Pierwsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1289 r. nazywała się wówczas Marcinkowem i była własnością klasztoru w Lądzie. Parafia erygowana w 1426 r. Obecną świątynię wzniesiono z inicjatywy cystersów z Lądu w 1784 r. Kościół wybudowany został z fundacji prymasa Antoniego Ostrowskiego, opata komendatoryjnego klasztoru cysterskiego w Lądzie. Gruntownie odnowiony w 1862 r. Od zewnątrz remontowany w latach 1980-88, wewnątrz - w latach 1991-98. Ostatni gruntowny remont świątyni przeprowadzono w latach 1991-2008.

Opis

Kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła usytuowany jest na zachodnim skraju wsi, przy drodze prowadzącej do Słupcy, na wydzielonym placu. Od wschodu przylega do niego cmentarz założony w XIX wieku. Teren kościelny otoczony jest z trzech stron murowanym ogrodzeniem, od strony cmentarza płotem z siatki drucianej. Kościół o konstrukcji zrębowej jest oszalowany, orientowany, trójnawowy. Zbudowany na podmurówce z cegły i kamienia. Wzniesiony na planie krzyża z prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Przy prezbiterium od północy znajduje się skarbczyk a od południa zakrystia, przy nawie od południa kruchta. Od zachodu znajduje się wieża konstrukcji słupowej. Jednokondygnacjowa zwarta bryła kościoła z nawą i kaplicami nakryta jest dachem dwuspadowym, nieco niższe prezbiterium nakryte jest dachem wielospadowym, a niższe skarbczyk i zakrystia pokrywa dach dwuspadowy. Przylegająca do kościoła od zachodu dwukondygnacjowa wieża nakryta jest hełmem z latarnią. Dachy kryte są blachą. Elewacje północna i południowa jednokondygnacjowe, z prostokątnymi otworami okiennymi, w elewacji południowej dwa otwory drzwiowe - do kruchty i przedsionka flankującego wieżę. Elewacja zachodnia dwukondygnacjowa, jednoosiowa, na osi w przyziemiu do wnętrza prowadzą prostokątne drzwi zwieńczone trójkątnym naczółkiem, pod którym znajduje się data budowy kościoła i medalion z herbem fundatora Grzymała. W wyższej kondygnacji wieży otwór okienny zamknięty odcinkowo. Wnętrze świątyni podzielone drewnianymi kolumnami na trzy nawy, przykryte jest pozornymi sklepieniami kolebkowymi. Na osi od północy i południa znajdują się dwie symetryczne, wysokością równe nawie kaplice, również sklepione pozorną kolebką. Kaplice otwarte są do nawy odcinkowymi arkadami wspartymi na słupach. Od wschodu niewydzielone, równe szerokością nawie prezbiterium. W prezbiterium po pn. i pd. stronie znajdują się dwa symetryczne otwory drzwiowe w profilowanej opasce z trójkątnymi naczółkami, prowadzące do zakrystii i skarbczyka. Od zachodu w nawie znajduje się rokokowy prospekt organowy wsparty na dwóch kolumnach międzynawowych, z balustradą wychodząca ćwierćkoliście do nawy. Tabliczka wewnątrz instrumentu podaje datę budowy instrumentu, rok 1787. Ołtarz główny i dwa ołtarze w transepcie późnobarokowe, iluzjonistyczne z ok. 1784 r. Ołtarz w nawie bocznej barokowo-klasycystyczny z ok. 1800 r. Dwie kamienne kropielnice z XVI w. Przy murze okalającym kościół, od strony południowo-zachodniej znajduje się dzwonnica wzniesiona ok. 1860 r. w stylu neogotyckim. Murowana z dwukolorowej cegły, trójkondygnacjowa, ujęta w płaskie lizeny na narożach i potrojone wgłębne, zwieńczone arkadkami, po bokach. Ostrołukowa arkada w przyziemiu; w kondygnacji drugiej dwa ostrołukowe otwory arkadowe, w nich dwa dzwony żeliwne. W szczycie, na osi, ostrołukowa arkada na sygnaturkę, flankowana szczytem schodkowym. Dzwonnice nawiązujące formą do arkadowej bramy, stawiane w 2. poł. XIX w., miały symboliczne znaczenie. Często zawieszane na nich dzwony miały religijne i patriotyczne napisy fundacyjne (większość z nich została przetopiona przez hitlerowców). Z trzech stron teren d. cmentarza przykościelnego otacza niewysokie ogrodzenie z kamienia łamanego z ok. 1860 r. Od strony drogi głównej murowane z cegły w kształcie dolnego odcinka łuku rozpiętego między filarkami (narożne filarki mają wgłębne znaki krzyża). Wzdłuż ogrodzenia, zgodnie z wielowiekową tradycją, rosną drzewa, głównie lipy.

Dostępny z zewnątrz, wewnątrz w czasie mszy.

Oprac. Beata Marzęta, OT NID w Poznaniu, 17-02-2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.165928, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.78915