cerkiew unicka, ob. kościół rzymskokatolicki parafialny pw. Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl
cerkiew unicka, ob. kościół rzymskokatolicki parafialny pw. Najświętszej Marii Panny
Adres
Kościeniewicze, 11
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. bialski, gm. Piszczac
Historia
Świątynia została wybudowana między 1673 a 1682 r. z fundacji dziedziczki Anny Kościeniewicz z Szujskich Rusieckiej, kasztelanowej mińskiej. W opisie z 1726 r. cerkiew z dzwonnicą „nad babińcem formowaną” jest określona jako „ieszcze niestara”, ale wymagająca naprawy dachu, okien i posadzki. W 1798 r. była już w lepszym stanie. W 1872 r. rząd carski nakazał zamknięcie cerkwi jako świątyni unickiej, po czym w 1875 r. przemianował ją na prawosławną, wspierając przy tym częściowy remont. Remont generalny nastąpił w latach 1906-1912. W 1921 r. cerkiew została przemianowana na fil. kaplicę katolicką pw. NMP Królowej Polski w parafii Piszczac, od 1930 r., gdy erygowano w Kościeniewiczach parafię rzym.-kat., jest kościołem parafialnym. Utworzenie parafii wiązało się z kolejnymi remontami i przebudowami: w 1936 r. zmieniono pokrycia dachu z gontowego na blaszany, w 1949 r. rozbudowano zakrystię, w 1974 r. remontowano dach, w latach 1985-1989 remontowano wieżę i elewacje.
Opis
Obecny kościół (d. cerkiew unicka) jest świątynią orientowaną, z prezbiterium zwróconym na wschód. Wzniesiony w konstrukcji zrębowej, obustronnie oszalowanej, wzmocnionej lisicami, wspartej na podmurówce. Budynek trójczłonowy, złożony z kwadratowej nawy, węższego prezbiterium (zamkniętego trójbocznie) i kruchty (babińca). Od północy do prezbiterium i nawy przylega zakrystia. Nad kruchtą wznosi się wieża-dzwonnica w konstrukcji słupowo-ramowej, otwarta górą półkolistymi przezroczami. Dachy z szerokimi okapami zdobionymi lambrekinowym ornamentem z desek, pokryte blachą. Na kalenicy nawy sześcioboczna wieżyczka z sygnaturką zwieńczoną neobarokowym hełmem. Okna nawy zdwojone i ozdobione obramieniami. Nad nawą nadwieszony chór muzyczny z balustradą. Wnętrze nawy i prezbiterium pokrywa wspólny strop i oddziela półkolisty łuk tęczowy. Ołtarz główny z pocz. XX w., o cechach klasycystycznych. Elementy wystroju i wyposażenia z XVIII i XIX wieku. Kościół stoi w centrum wsi. Otaczają go stare drzewa. Po stronie zachodniej wybudowano drewnianą dzwonnicę nawiązującą do architektury świątyni. Po przeciwnej stronie ulicy drewniana plebania.
Dostęp do zabytku ograniczony. Możliwość zwiedzania wnętrza po uzgodnieniu z proboszczem.
Oprac. Jan Niedźwiedź, OT NID w Lublinie, 12.08.2014 r.
Rodzaj: cerkiew
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.7255, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.331798