Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół podworski - Zabytek.pl

zespół podworski


dwór 1. poł. XIX w. Korzeniów

Adres
Korzeniów

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. dębicki, gm. Żyraków

Zespół złożony z dworu, parku oraz kapliczki jest przykładem licznie występujących na Podkarpaciu zespołów dworskich, wyróżnia go bardzo przyjemna, harmonijna sylweta dworu, będąca uosobieniem typowego, klasycystycznego dworu polskiego.

Historia

Początki założenia dworskiego sięgają połowy XVII wieku. Dwór w Korzeniowie wzniesiony został w k. XVIII w., przebudowany w stylu klasycystycznym w 1. poł. XIX wieku. Jego właścicielami byli: Adam Pohlman, Kazimierz Wilczyński, Szloma i Chawa Linde, Berisch Maschler. W końcu lat 20. XX w. Jan Steczkowski, ówczesny minister skarbu, przekazał w 1934 r. majątek Uniwersytetowi Jagiellońskiemu, który z kolei odsprzedał go hr. Zgurniakowi. Ostatnim właścicielem dworu był przedsiębiorca naftowy Leopold Szerauc, mieszkający w Korzeniowie do 1937 r. i pochowany po śmierci w 1943 r. w pobliżu kapliczki przy północnej granicy parku. Po II wojnie światowej w majątku mieściło się technikum rolnicze, a od 1953 r. do dziś szkoła podstawowa. W latach 80. XX w. przeprowadzono remont budynku dworu, podczas którego przebudowano wnętrze dostosowując je dla potrzeb szkoły, wtedy też wykonano w dachu lukarny, doświetlające poddasze. Po przeniesieniu szkoły do nowego budynku dwór od kilku lat jest nieużytkowany.

Opis

Zespół, składający się z murowanego dworu, parku oraz kapliczki znajduje się w południowej części miejscowości, po wschodniej stronie lokalnej drogi prowadzącej ze Straszęcina do Przecławia, na terenie płaskim, w rozległej dolinie rzeki Wisłoki. Od zachodu zespół ograniczony jest drogą, z pozostałych stron otaczają go pola uprawne. Dwór ulokowany jest w środkowej części zachowanego założenia, na terenie którego znajduje się kilka stawów, w tym najokazalszy przed frontem dworu.

Dwór wybudowano na rzucie wydłużonego prostokąta. Prostopadłościenna bryła przekryta dachem łamanym tzw. polskim, z niewielkimi lukarnami z daszkami dwuspadowymi w trzech połaciach dachu, urozmaicona jest od frontu portykiem kolumnowym w wielkim porządku. Portyk przekryty jest poprzecznym dachem dwuspadowym. Parterowy dwór jest murowany, kryty dachówką ceramiczną. Elewacja frontowa dworu, zachodnia, jest dziewięcioosiowa, niesymetryczna, z portykiem kolumnowym na osi i dwoma lukarnami po obu jego stronach. Portyk poprzedza główne wejście do budynku, nad nim, w kondygnacji piętra znajduje się taras z prostą metalową balustradą. Okna parteru ozdobione są prostymi, płaskimi opaskami, Trójkątny szczyt portyku zdobi półkoliste okienko oparte na gzymsie. Elewacja ogrodowa, wschodnia, jest dziesięcioosiowa, z facjatą z tarasem i trzema otworami na osi, po której obu stronach znajdują się lukarny. Elewację zdobią opaski ośmiu okien parteru oraz płaskie pilastry pomiędzy otworami w facjacie. Elewacja południowa jest trzyosiowa, elewacja północna dwuosiowa z bocznym wejściem. Wszystkie naroża dworu zaakcentowane są boniowaniem, całość obiega dość płytki gzyms kordonowy. We wnętrzach zachowane są oryginalne schody, kominek oraz dwa piece z dekoracyjnymi kaflami.

Dwór otoczony jest parkiem krajobrazowym. Front dworu podkreślony jest owalnym stawem, pozostałe stawy usytuowane są w jarze po wschodniej stronie dworu oraz w zachodniej części parku. W parku zachowany jest częściowo starodrzew a w północno-zachodniej części założenia znajduje się kapliczka z XIX w., domkowa, na rzucie kwadratu, przekryta gontowym dachem kopertowym, murowana, tynkowana, z prostokątnym, zakończonym półkoliście otworem wejściowym.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 27.08.2014 r.