Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Korytów

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Kłodzko

Pałac w Korytowie jest jednym z najcenniejszych barokowych pałaców na Ziemi Kłodzkiej, wzniesionym na bazie rozwiązań formalnych wprowadzonych przez północnowłoskich budowniczych.

Jest unikatowy ze względu na rozwiązania przestrzenno-formalne, w tym ze względu na ujęcie reprezentacyjnej klatki schodowej. To pierwszy i jedyny na Ziemi Kłodzkiej pałac z podwójnymi portalami w elewacjach. Pałac i zdobiąca go kamieniarka maja wybitne wartości artystyczne.

Historia

Korytów wzmiankowany był po raz pierwszy w 1291 r., a tutejsze dobra istniały już w XV w. Przed 1585 r. zbudowano dwór, który w tymże roku 1585 oraz w latach 1622 i 1649 był w pożarach niszczony i następnie odbudowywany. Dwór ten to zapewne obecny budynek nr 25a, do którego dobudowany jest barokowy pałac. Ok. poł. XVII w. dwór ten został przebudowany i na piętrze założono loggię lub galerię z elewacjami, zdobionymi polichromią, m.in. ornamentem okuciowym. Jak świadczą strzępia przy skraju wsch. elewacji obecnego, barokowego pałacu, został on połączony przestrzennie i funkcjonalnie ze starszym dworem z loggią. Pałac został zbudowany w 1711 r. przez północnowłoskich budowniczych i kamieniarzy związanych z kłodzkim przedsiębiorstwem budowlanym Carla Luragi, lub też przez współpracowników Jacopo Carove († 1702). Pałac utrzymano w duchu schyłkowej fazy wczesnego baroku i ukształtowano zasadniczo na bazie włoskich rozwiązań przestrzennych i formalnych, renesansowo-manierystycznych, upowszechnianych w architekturze Austrii i Czech w 1 poł. XVII w. i wprowadzanych do architektury Ziemi Kłodzkiej od poł. XVII w. W jakimś stopniu budowniczowie byli zależni od zastanej zabudowy folwarku i od sugestii zleceniodawcy, dlatego też pałac dostawili do starszego dworu. Ale jednocześnie wykazali się znajomością nowoczesnych rozwiązań i odwrócili od folwarku fasadę pałacu. Dobudowali też do jego dziedzińcowej elewacji przybudówkę z sanitariatem na piętrze. Ukształtowali horyzontalną bryłę pałacu (obecnego głównego skrzydła zach.), wprowadzili układ dwutraktowy z amfiladą, w wersji bez jednoznacznie wyróżnionego wnętrza reprezentacyjnego. Ukształtowali ciąg reprezentacyjny złożony z sieni i klatki schodowej, skomunikowanej z jedną z sal oraz z loggią lub galerią na piętrze starszego dworu. W reprezentacyjnej, jednoprzestrzennej, dobrze oświetlonej i nakrytej sklepieniem zwierciadlanym klatce schodowej umieszczono wygodne schody powrotne z kamienną, ozdobną balustradą tralkową dekorowaną dodatkowo antykizującymi popiersiami, obecnie nie zachowanymi. Elewacjom nadano cechy monumentalizmu i reprezentacji wprowadzając regularny układ otworów, i w fasadzie — także dwa portale akcentujące usytuowanie obu sieni, zdobione boniowaniem, zwieńczone przerwanym naczółkiem. Okna otrzymały obramienia uszakowe. Połączone zostały portale ze zdwojonymi oknami, co już odbiegało od repertuaru form czysto włoskich. Zastosowano też wersję wystroju elewacji z wielkim porządkiem oraz z wyróżnieniem pionów osi okiennych płycinami międzyokiennymi charakterystyczną dla pocz. XVIII w. i bliższą dojrzałemu barokowi. Po 1719 r. umieszczono w naczółkach portali herby hrabiego Ludwiga Josepha von Hartig i jego żony, obecnie nie zachowane. Podsumowując pałac w Korytowie jest ze względu na kształt bryły, dyspozycję wnętrz, rozwiązanie klatki schodowej, formy balustrady schodów, boniowanie portali i system stosowania okiennych obramień cztero- i dwuuszakowych zbliżony do pałacu w Międzylesiu (ok. 1684-1695). Natomiast jeśli chodzi o ogólną koncepcję wystroju elewacji, strukturę portali i nakrycie wnętrz sklepieniami zwierciadlanymi to widoczne są raczej analogie z pałacem w Wilkanowie (1679-1686, 1700-1708). W 2. poł. XIX w. starszy dwór (nr 25a), pd. skrzydło pałacu został obniżony i przebudowany na oficynę pałacową.

Opis

Pałac murowany z cegły, tynkowany, z kamieniarką, na planie wydłużonego prostokąta, dwutraktowy z dwiema przelotowymi sieniami i dwiema klatkami schodowymi, w tym jedną reprezentacyjną, jednoprzestrzenną, nakrytą drewnianym, pozornym sklepieniem zwierciadlanym. Pałac podpiwniczony, dwukondygnacjowy, nakryty dachem czterospadowym. Elewacje rozczłonkowane lizenami, zwieńczone profilowanym gzymsem koronującym. Okna w uszakowych obramieniach. W fasadzie rozmieszczone osiowo i symetrycznie dwa identyczne, reprezentacyjne, kamienne portale, a w elewacji od strony dziedzińca skromniejsze. Sienie i wnętrza przyziemia pałacu nakryte sklepieniami kolebkowymi z lunetami. Nad wnętrzami I piętra i reprezentacyjną klatką schodową sklepienia zwierciadlane. Częściowo zachowana barokowa stolarka drzwiowa z pocz. XVIII. od dziedzińca skromne portale, kamienne listwowe z przewiązkami i kluczem z boniami diamentowymi.

Własność prywatna. Zabytek dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 8-09-2015 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.79220, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.83195