Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Konstantynów, Janowska 20

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. bialski, gm. Konstantynów

Nietypowy przykład rezydencji ziemiańskiej o malowniczej, skomplikowanej bryle, powstałej poprzez dodanie do klasycystycznego dworku neogotyckiego skrzydła i wież (być może autorstwa arch.

Fryderyka Alberta Lessla.

Historia

Pierwotnie wieś Kozierady odnotowywana w źródłach od 1. poł. XV w. Na pocz. XVI w dobra należały do Bohotynowiczów, a później do książąt Szujskich i Sierzputowskich. W XVII w. należały do rodziny Warszyckich, wówczas wzmiankowany dwór. W 1678 r. Teresa z Warszyckich wniosła dobra podlaskie Janowi Pieniążkowi. Ich córka Maria zamężna za Karolem Juliuszem Siedlnickim (vel Sedlnickim) h. Odrowąż, otrzymała w 1700 r. Kozierady w posagu. Następnie majątek przeszedł na syna Karola Józefa Siedlnickiego, wojewodę podlaskiego, podskarbiego wielkiego koronnego, który w 1744 r. otrzymał przywilej na lokację miasta Konstantynów (nazwa na cześć żony Konstancji z Branickich). Siedlniccy wybudowali w Konstantynowie barokowy pałac składający się z piętrowego korpusu i parterowych skrzydeł bocznych, którego projektantem był zapewne architekt Branickich Jan Klemm. Po śmierci Siedlnickiego w 1761 r. zadłużone dobra rozpadły się na kilka części i kilkakrotnie zmieniały właścicieli, a w 1792 r. przeszły do Tomasza i Marianny z Ledóchowskich Aleksandrowiczów. W 1804 r. ich syn Stanisław Aleksandrowicz podjął odbudowę zrujnowanej rezydencji. Rozebrano zniszczony pałac, pozostawiając jedynie a skrzydło południowo-zachodnie, do którego dobudowany został klasycystyczny dwór wg proj. arch. Fryderyka Lessla. Kolejne przekształcenia rezydencji przebiegały w kilku etapach, których przebieg i autorzy ciągle pozostają w sferze hipotez badawczych. W latach 40. XIX w., po przejęciu majątku przez Stanisława Aleksandrowicza juniora, parterowy dwór połączono z usytuowaną obok oficyną - zarówno łącznik, jak i elewacja północna oficyny zapewne już wówczas otrzymały neogotycki wystrój (być może autorstwa Franciszka Jaszczołda). Proces „gotycyzacji” pałacu kontynuowany był przez kolejnych właścicieli hr. Plater-Zyberków. W k. l. 70. XIX w. zapewne dodana została wieża w pd.-wsch. narożu korpusu klasycystycznego dworu, zaś na pocz. XX w. wieża w pn.-wsch. narożu. Stanisław Plater-Zyberk był fundatorem miejscowego neogotyckiego kościoła autorstwa arch. Józefa Piusa Dziekońskiego, którego być może zatrudniono także przy przebudowie pałacu. Pałac przetrwał obydwie wojny światowe, po II wojnie umieszczono w nim szkołę i aptekę. Obecnie czeka na ponowne zagospodarowanie, część pomieszczeń zajmuje Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Konstantynowskiej.

Opis

Zespół pałacowo-parkowy z folwarkiem położony jest po wschodniej stronie wsi (d. miasteczka). W centrum założenia znajduje się pałac o nietypowej, malowniczej bryle, będącej wynikiem kilku faz budowlanych. Korpus główny stanowi klasycystyczny, parterowy dwór założony na planie wydłużonego prostokąta, z prostokątnymi pawilonami od tyłu (parterowym od pn. i piętrowym od pd.) oraz dwiema dwukondygnacjowymi neogotyckim wieżami w narożach. Dwór za pomocą łącznika powiązany jest skrzydłem pd.-wsch. (d. oficyną) mającym formę odrębnego budynku założonego na planie wydłużonego prostokąta, parterowego z piętrową partią środkową. Poszczególne człony murowane z cegły i otynkowane, nakryte dachami dwu- i czterospadowymi pod blachą. Układ wnętrza dworu i skrzydła dwu- i półtoratraktowy. Elewacja frontowa (wsch.) korpusu głównego symetryczna, z szerokim portykiem o czterech parach jońskich kolumn dźwigających trójkątny, ogzymsowany szczyt, za którym uskokowa ścianka parawanowa. Po bokach portyku, w płytkich wnękach ujętych jońskimi kolumnami, umieszczone szerokie okna. W narożu pn. wieża zwieńczona krenelażem i przepruta półkoliście zamkniętymi i okrągłymi otworami okiennymi; w narożu pd. wieża pod daszkiem namiotowym otoczonym krenelażem, ozdobiona fryzem lunetowym i parami ostrołukowych blend. Elewacja pn. skrzydła bocznego (prostopadła do fasady dworu) ma charakter reprezentacyjnej parawanowej fasady ukształtowanej w formie malowniczego zameczku, z zastosowaniem bogatego repertuaru form charakterystycznych dla architektury neogotyckiej: ostrołukowe otwory okienne i drzwiowe, blendy, schodkowe zwieńczenie, krenelaże, nadwieszone wieżyczki. W podobnym duchu ukształtowana elewacja łącznika, w którym arkadowe przejście na niewielki dziedziniec. Wewnątrz zachowane pozostałości dawnego wystroju i wyposażenia (sztukaterie, kominki, stolarka). Pałac otaczają pozostałości parku krajobrazowego o charakterze romantycznym, pierwotnie powiązanego ze stawami i lasem dębowym pełniącym rolę zwierzyńca. Po południowo-wschodniej stronie parku znajduje się zespół zabudowań folwarcznych - tzw. „Sztab”, z rządcówką, gorzelnią, stajnią, spichlerzem i oborami z 2. poł. XIX i pocz. XX wieku.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 07-08-2015 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.6972, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.329581,PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.329593