obora, ob. stajnia - Zabytek.pl
Adres
Kończyce Wielkie, Zamkowa 10
Lokalizacja
woj. śląskie, pow. cieszyński, gm. Hażlach
W chwili obecnej jest jednym z najlepiej zachowanych i nieprzekształconych tego typu budynków spośród niewielkiej, ocalałej i nieprzekształconej grupy obór w skali regionu.
Historia
Obora została wzniesiona na przełomie XVIII i XIX w. jako element dawnego zespołu folwarku Karłowiec, należącego do dóbr hrabiów Larischów-Moennich. Z zachowanego planu katastralnego z 1836 r. wynika, że już wówczas istniała całość zabudowy folwarku zgrupowana wokół czworobocznego dziedzińca gospodarczego. Obiekt przekształcono i rozbudowano o partię wschodnią w 1929 r., co przypuszczalnie musiało się wiązać również m.in. z wymianą konstrukcji dachu. Od lat powojennych budynek wykorzystywany jest jako stajnia.
Opis
Obora znajduje się w obrębie folwarku Karłowiec, usytuowanego w północnej części Kończyc Wielkich, po północnej stronie lokalnej drogi, łączącej centrum wsi z trasą Cieszyn-Pawłowice. Budynek, znajdujący się na północ od drogi, położony jest w południowej części czworobocznego dziedzińca gospodarczego, przy którym rozlokowano ponadto spichrz (od północy), budynek mieszkalno-gospodarczy (od zachodu) oraz nieistniejącą już stodołę (od wschodu). Obora jest obiektem murowanym z cegły, wzniesionym na planie wydłużonego prostokąta. Charakteryzuje się prostopadłościenną, przysadzistą, parterową bryłą krytą dachem naczółkowym z wystawkami mieszczącymi otwory strychowe. Poszczególne elewacje zaakcentowano półkoliście zamkniętymi otworami okiennymi, obecnie częściowo zamurowanymi, oraz narożnymi szkarpami. We wschodniej części budynku mieści się niewielkie pomieszczenie gospodarcze, natomiast w części zachodniej właściwa obora podzielona rzędami słupów podtrzymujących strop belkowy.
Dostęp do zabytku ograniczony, obiekt jest własnością prywatną.
Oprac. Agnieszka Olczyk, OT NID w Katowicach, 05.11.2014 r.
Bibliografia
- Karta ewidencyjna zabytku architektury. Obora (stajnia) (w Kończycach Wielkich), oprac. T. Śledzikowski, 1998, Archiwum NID.
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. VI, woj. katowickie, z. 3: Miasto Cieszyn i powiat cieszyński, I. Rejduch-Samkowa, J. Samek (red.), s. 93.
Rodzaj: budynek gospodarczy
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.98347, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.331573