Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


kościół XV w. Kończewice

Adres
Kończewice, 42

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. malborski, gm. Miłoradz

Typowy dla Żuław przykład wiejskiego kościoła gotyckiego z barokowym wyposażeniem.

Historia

Najstarsza pisana wzmianka o Kończewicach pochodzi z dokumentu wydanego przez Wielkiego Mistrza Dietricha von Altenburga z 1338 roku. Pierwszy niewielki kościół w konstrukcji szkieletowej wzniesiono zapewne w 2. ćw. XIV w. (jego wymiary odzwierciedlają ob. prezbiterium i nawa środkowa). W 2. poł. XIV w. pierwotną konstrukcję zastąpiono murem ceglanym, całość zaś rozbudowano o nawy boczne i wieżę (szczyt wschodni z ok. 1380 r., szczyt południowy nieco późniejszy). Wieża i zachodnie fragmenty naw bocznych pochodzą z XV stulecia. W 1742 r. przeprowadzono gruntowny remont drewnianej konstrukcji wieży, w 1888 r. - gontowego pokrycia. Odnowa wnętrza nastąpiła w latach 1903-1904, wówczas przebudowano również organy (organmistrz Bruno Goebel z Królewca), zachowując barokowy prospekt. W okresie II wojny światowej kościół nie został zniszczony. W latach 1981-1984 remontowano strop, dachy i osuszano ściany, w 2002 r. naprawiano dach, przeprowadzono także konserwację organów z prospektem i tabernakulum, w latach 2009-2012 konserwowano obiekty ruchome (m.in. ołtarz główny, ambonę, stalle i epitafium).

Opis

Kościół wolno stojący, orientowany, usytuowany w centrum wsi, po północnej stronie historycznej drogi z Tczewa do Malborka, otoczony cmentarzem przykościelnym ze starodrzewem. Plan gotyckiej świątyni odzwierciedla jej etapowe powstawanie: trójnawowy, z wyodrębnionym węższym, prosto zamkniętym prezbiterium i kwadratową wieżą wtopioną w korpus nawowy. Po północnej stronie prezbiterium prostokątna zakrystia, przy nawie północnej niewielka kruchta. Nawy boczne przedłużone do zachodniej ściany wieży. Bryła urozmaicona: od wschodu i południa dekoracyjnie opracowane szczyty, od zachodu masywny ceglany trzon wieży wtopiony w korpus. Dominantę stanowi wysoka wieża z nadwieszoną ośmioboczną izbicą i ostrosłupowym hełmem. Prezbiterium, zakrystia, nawa północna i środkowa nakryte wspólnym dachem dwuspadowym, nawa południowa nakryta osobnym dachem dwuspadowym, ustawionym prostopadle do kalenicy dachu głównego, aneksy przywieżowe kryte dachami pulpitowymi. Budowla ceglana, w partiach gotyckich wątek naprzemienny. Ściany szczytowe nawy północnej w konstrukcji szkieletowej, górne kondygnacje wieży drewniane, więźby dachowe drewniane - na wieży gont dębowy, nad prezbiterium i korpusem dachówka ceramiczna. Stropy drewniane, belkowe, odeskowane, nad zakrystią ceramiczne sklepienie kolebkowe. Elewacje ceglane, opięte przyporami. Prezbiterium zdobione fryzem arkadkowym. Okna i portale w większości ostrołukowe, szczyty wschodni i południowy dekorowane blendami. Na ścianie zachodniej kościoła wtórnie umieszczone płyty nagrobne z 1404 i 1651 roku. Wnętrze trójnawowe - nawy wydzielone ostrołukowymi arkadami wspartymi na ośmiobocznych filarach, prezbiterium mocno zintegrowane z nawą (brak łuku tęczowego). Wyposażenie ruchome pochodzi w większości z XVIII w. (m.in. ołtarz główny, dwa ołtarze boczne, ambona, epitafium, prospekt organowy). Ponadto gotycka granitowa chrzcielnica i kropielnica, dwa dzwony z XVI w. i dwie stalle z XVII wieku.

Dostęp do zabytku ograniczony. Możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu.

Oprac. Krystyna Babnis, OT NID w Gdańsku, 24.06.2014 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.47689, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.279322