Historia

Majątek w Kołdrąbiu należał w XVI wieku do rodu Leszczyców, później kilkakrotnie zmieniał właścicieli. W XIX wieku należał do rodziny Gozimirskich (1840), Baumannów (1872), Broniszów (1877), Antoniego Zawadzkiego. Pałac w Kołdrąbiu powstał w latach 1870-1880. W tym czasie właścicielami pałacu byli Antoni Buethner-Zawadzki od którego nabył go w 1874 roku Józef Bronisz. W późniejszym czasie zarówno pałac, jak i majątek często zmieniali właścicieli. W okresie międzywojennym właścicielami była rodzin Haberów. W czasie II wojny światowej pałą przejęli Niemcy, którzy urządzili w nim szkołę Hitlerjugend. Tuż przed wojną, lub po jej zakończeniu pałac stał się własnością kurii metropolitalnej w Gnieźnie (z przeznaczeniem na dom księży-emerytów). W czasie PRL-u znajdowała się w nim szkoła podstawowa oraz mieszkania dla nauczycieli. W 1980 roku w pałacu utworzono dom dziecka. W 1992 roku pałac zwrócono kurii gnieźnieńskiej, a nowym użytkownikiem stał się „Caritas” archidiecezji gnieźnieńskiej, który prowadzi w nim dom dziecka. Pomimo przebudowania niektórych elementów, pałac w dużej części zachował oryginalną bryłę.

Opis

Pałac zlokalizowany jest na wysokiej skarpie nad jeziorem Kołdrąbskim, na jego zachodnim brzegu. Neogotycki z elementami eklektycznymi. Murowany, otynkowany na podmurówce kamiennej. Pałac zbudowany na ogólnym planie wydłużonego czworoboku, korpus główny jednopiętrowy. Elewacja frontowa (południowo-zachodnia) z trzema wyróżniającymi się elementami: pośrodku piętrowy ryzalit z wejściem głównym; od północy czworoboczna, trzypiętrowa wieża; od południa wysoka, sześcioboczna (w partii szczytowej ośmioboczna) wieża dominująca w fasadzie. Elewacja tylna (północno-wschodnia) uboższa, z zaznaczoną częścią środkową, analogiczną do ryzalitu frontowego. Zwieńczenia ozdobione krenelażem i pseudomachikułami, a w narożnikach wież i ryzalitu sterczyny w postaci pseudowieżyczek.

Dostęp do zabytku ograniczony.

Oprac. Adam Paczuski, NID OT w Toruniu, 09.10.2014 r.

Bibliografia

• Kronika żałobna utraconej w granicach W.X. Poznańskiego ziemi polskiej. Powiat żniński, oprac. E. Callier, Poznań 1893.
• Kujawa M., Pałac w Kołdrąbiu, www.polskiezabytki.pl
• Parucka K., Raczyńska-Mąkowska E., Katalog zabytków województwa bydgoskiego, Bydgoszcz 1997.