Czas ich powstania nie jest jednoznacznie określony, wszystkie łączy jednak data 1748, kiedy to zostały one gruntownie przebudowane lub też wybudowane. Kościoły posiadają jednolity wygląd, wyróżniający je spośród licznej grupy drewnianych świątyń w woj. opolskim: jego charakterystyczną cechą jest m.in. niska wieża, wtopiona w bryłę wieża. Miejscowość Klucz słynie także z tradycyjnych kwiatowych dekoracji wykonywanych przez mieszkańców w święto Bożego Ciała, mających postać dywanów o złożonej kompozycji, zdobiących trasę procesji.

Historia

Istnienie miejscowości po raz pierwszy poświadczone zostało w 1234 r. (wieś „Cluce”). W 1319 r. w dokumentach wzmiankuje się proboszcza w Kluczu, a w rejestrze świętopietrza z 1447 r. wymieniona jest parafia w archiprezbiteriacie ujazdowskim, posiadająca wówczas drewnianą świątynię o nieznanych rozmiarach i wyglądzie. Data powstania obecnego kościoła nie została jednoznacznie ustalona. Dzisiejszy kształt kościoła został mu nadany w 1748 r., kiedy został on przebudowany lub, być może, wybudowany od nowa. Na pocz. XX w. został częściowo oszalowany i rozbudowany o aneksy przy wieży. W 2 poł. XX w. główne wejście umieszczono w przyziemiu zachodniej ściany wieży. Podczas remontu w 2003 r. ponownie odkryto polichromie na stropach.

Opis

Kościół usytuowany jest w centralnej części wsi, na znacznym wzniesieniu. Jest orientowany, z zabytkową plebanią po południowo - zachodniej stronie oraz współczesną dzwonnicą po stronie wschodniej. Od strony drogi, w ceglanym murze biegnącym przy podstawie wzgórza, znajduje się kapliczka z 1924 r. z ludową rzeźbą św. Jana Nepomucena. Kościół dostępny jest od strony zachodniej stromymi schodami oraz od południa, przez bramkę w ogrodzeniu, z podwórza plebanii. Kościół jest drewniany, o charakterze barokowym. Wzniesiony w konstrukcji zrębowej oraz słupowej (wieża), na podmurówce. Krótka, prostokątna nawa łączy się z zamkniętym trójbocznie prezbiterium ukośnymi ścianami. Od zachodu do nawy przylega wieża z niewielkimi aneksami po obu bokach. Przy północnej ścianie prezbiterium i ukośnym odcinku nawy znajduje się zakrystia z lożą kolatorską na piętrze, a do południowej ściany nawy przylega kruchta ze składzikiem na piętrze. Bryła kościoła jest zwarta i jednorodna, z dominantą w postaci wielobocznej wieżyczki na sygnaturkę nad wschodnią krawędzią nawy. Kościół kryty jest dachem dwukalenicowym, o płynnie łączących się ze sobą połaciach, których przedłużenie przekrywa też zakrystię wraz z kruchtą. Nad niską wieżą znajduje się daszek namiotowy, nieznacznie wystający ponad kalenicę głównego dachu. Wszystkie dachy, górna kondygnacja wieży oraz ostrosłupowy hełm nad sygnaturką i ściana szczytowa nawy obite są gontami. Elewacje są szalowane deskami w układzie pionowym. Okna w wieży i przybudówkach są prostokątne, pozostałe zamknięte łukiem płaskim, szklone barwnymi witrażami. Pierwotne otwory wejściowe ujęte są w masywne odrzwia: 1) w południowej ścianie wieży, z ozdobnym nadprożem. Na drzwiach kuty zamek z wykładką w kształcie postaci ludzkiej, podobną do postaci żołnierza na drzwiach w kościele w Zimnej Wódce, 2) w zachodniej ścianie nawy, prostokątny, z datą 1748, 3) z nawy do płd. kruchty, zamknięty łukiem płaskim, 4) z prezbiterium do zakrystii, także zamknięty łukiem. Wnętrze kościoła przekryte jest stropem płaskim, nad prezbiterium z fasetami; nad zakrystią i w wieży stropy belkowe. Odkryta w 2003 r. polichromia przedstawia Święty Krzyż na tle nieba nad częścią centralną prezbiterium oraz nad nawą - świętych Augustyna, Hieronima, Ambrożego i Grzegorza, w otoczeniu pól z ornamentem roślinnym. Prosty chór muzyczny po zachodniej stronie nawy wsparty jest na dwóch słupach z profilowanymi głowicami. Wyposażenie kościoła tworzą późnobarokowe ołtarze z 1 poł. XVIII w., po bokach ołtarza umieszczone są rzeźby gotyckie oraz barokowe, umieszczone na konsolach. Ambona, chrzcielnica, konfesjonał, ławy i ławki kolatorskie oraz część obrazów pochodzą z XVIII w.

Z zewnątrz ogólnodostępny, wnętrza dostępne podczas nabożeństw lub po uzgodnieniu z księdzem proboszczem.

Oprac. Ewa Kalbarczyk-Klak, OT NID w Opolu, 16.09.2014 r.