Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

ratusz - Zabytek.pl

Adres
Kłodzko, Plac Bolesława Chrobrego 1

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Kłodzko (gm. miejska)

Ratusz w Kłodzku zawiera relikty średniowiecznej i renesansowo-barokowej budowli oraz nowożytnego bloku śródrynkowego.

To przykład dobrej klasy neorenesansowej architektury użyteczności publicznej z 4 ćw. XIX w., cechującej się silnym podkreśleniem reprezentacji.

Historia

Pierwszy kłodzki ratusz, zapewne drewniany wzmiankowany był po raz pierwszy w 1342 r. W roku 1374 r. został odbudowany po pożarze, a około 1397 r. został wzniesiony nowy, murowany z sukiennicami i nie wykluczone, że z obecną wieżą. Miała ona wg rysunku z 1536 r. charakter obronny i izbicę nakrytą wieżowym dachem. Wieża dostawiona była bocznie do budynku ratusza z odeskowanym szczytem i z wysokim, dwuspadowym dachem. Następnie, w latach 1549-1550 ratusz przebudowano w stylu renesansowym wieńcząc go attyką z tzw. „jaskółczym ogonem”, charakterystycznym dla renesansu śląskiego i czeskiego. W 1597 r. umieszczono na wieży nowy zegar, a przed 1622 r. przebudowano jej dach na czterospadowy z latarnią. Na rycinach z lat 1622-1650 wieża ratuszowa nadal przedstawiana była jako obronna. W czasie oblężenia Kłodzka w 1622 r. ratusz został uszkodzony. Odbudowano go w stylu wczesnego baroku w latach 1653-1654. Zbudowano m.in. galerię arkadową oraz hełm wieży. Formalnie było to rozwiązanie nowoczesne, ale sama idea galerii jako zwieńczenia korpusu wieży wynikła z lokalnej tradycji wykształconej w renesansowej architekturze czeskiej w 4 ćw. XVI w., głównie przy współudziale architektów włoskich. Około poł. XVII w. uporządkowano także układy okien niektórych kondygnacji ratusza i zbudowano w fasadzie lustrzane schody z tralkową balustradą prowadzące do portalu na I piętrze. W 1 poł. XVIII w. do ratusza przylegał blok śródrynkowy złożony z kilku kamienic o barokowych formach, a od pd. dostawiona była do ratusza parterowa przybudówka z kramami. Ratusz ponownie zniszczał w pożarze w 1744 r. i odbudowany został w stylu fryderycjańskim, w duchu klasycyzującego późnego baroku, z usunięciem renesansowej attyki. W 2 poł. XVIII w. przebudowano na odwach i areszt wojskowy narożną, pn.-zach. kamienicę w bloku śródrynkowym. Jeszcze w 1835 r. kamienice przy ratuszu miały barokowe bryły i elewacje. Przebudowano dawne kramy na dwukondygnacjowy, mieszkalno-usługowy budynek w stylu neoklasycyzmu. Następnie, około 1850 r. zmodernizowano odwach w stylu arkadowym szkoły berlińskiej. Ten kompleks zabudowy z ratuszem był w 2 poł. XIX w. nadal zróżnicowany stylistycznie i funkcjonalnie. Został ujednolicony formalnie i funkcjonalnie, za wyjątkiem odwachu, dopiero w czasie przebudowy ratusza po pożarze w 1886 r. Dokonano jej w latach 1887-1889 wg projektu Ewalda Bergera, architekta hrabiów von Magnis. Cały kompleks zabudowy z ratuszem przekształcono w stylu neorenesansu. Kamienny detal wykonano w 1889 r. a wieżę remontowano w 1890 r. W latach 30. XX w. przekształcono elewacje odwachu zmieniając wykroje otworów i ich obramienia.

Opis

Kłodzki ratusz zajmujący obecnie większą część dawnego bloku śródrynkowego jest wzniesiony na planie czworoboku z czterema wewnętrznymi dziedzińcami-świetlikami. Ratusz ma urozmaiconą bryłę ożywioną ryzalitami pozornymi, wykuszami, w tym wieżowym, dachami o zróżnicowanej geometrii (z kutymi grzebieniami), facjatami, lukarnami i dekoracyjnymi kominami. Ma pałacowe elewacje. Przyziemie jest boniowane, a wyższe kondygnacje są dzielone i zwieńczone gzymsami. Naroża ryzalitów pozornych wydzielono lizenami. W elewacjach rozmieszczone są okna o zróżnicowanych wykrojach, w tym grupowane, ujęte różnymi obramieniami, mniej lub bardziej ozdobnymi, m.in. z pilastrami i półkolumnami. W przyziemiu elewacji pd. znajdują się otwory (z nadświetlami) lokalności handlowo-usługowych. Najokazalej rozwiązane są wsch., frontowa elewacja ratusza oraz elewacje dawnej kamienicy w pd.-zach. narożu dawnego bloku śródrynkowego (obecnego ratusza). W osi fasady ze skrajnymi ryzalitami pozornymi z wykuszami znajduje się portal sprzężony z oknem balkonowym w bogatej oprawie. Obok umieszczony jest skromniejszy portal, przy którym znajduje się grupa rzeźbiarska (putta z rogiem obfitości zasilające pieniędzmi kasę miejską). Na narożniku fasady zawieszono ozdobny zegar podtrzymywany przez kamiennego lwa. Okazały portal z datą 1889 ujmujący wejście do dawnej kamienicy umieszczono w pd. elewacji kompleksu zabudowy z ratuszem. Całości wystroju dopełnia kamienny detal architektoniczny rozmieszczony głównie na podstawach wykuszy, okazalszych obramieniach okiennych, w zwieńczeniach oraz na szczytach i facjatach. Z tego bloku zabudowy wyrasta czworoboczna wieża zwieńczona kamienną galerią arkadową z kolumnami toskańskimi na cokołach, pomiędzy którymi znajduje się tralkowa balustrada. Na płaskim dachu galerii nadbudowana jest górna ośmioboczna, kondygnacja wieży otoczona 4 sterczynami, na której posadowiono dwuprześwitowy hełm. We wnętrzu ratusza znajduje się reprezentacyjna trójbiegowa klatka schodowa oświetlona od strony dziedzińców-świetlików oknami z witrażami. Biegi schodów wydzielone kutą balustradą. Na II piętrze budynku urządzono dużą salę rady miejskiej z wystrojem w stylu historyzmu złożonym z drewnianej boazerii zespolonej ze stolarką drzwiową, z ozdobnego, drewnianego stropu oraz z witraży z bordiurami i herbami. 

Zabytek dostępny przez cały rok.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 10.01.2018 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Waldemar Rusek Rusek.

Rodzaj: ratusz

Styl architektoniczny: renesansowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.76017, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.85157