na terenie części Wielkopolski pozostającej pod zaborem pruskim. Wzorowany na współczesnych berlińskich willach pałac nawiązuje do koncepcji architektury palladiańskiej, estetycznie i funkcjonalnie zarazem korespondując z położonym na północ i wschód od niego parkiem krajobrazowym.

Historia

Wieś Klęka po raz pierwszy wzmiankowana została w „Rocznikach, czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego” Jana Długosza, który wspomina w nich, że w 1299 r. król Władysław Jagiełło spotkał się tutaj z królem Wacławem II Czeskim. W 1578 r. wieś była własnością Kacpra Nowomiejskiego, w 1618 r. – kasztelanowej śremskiej, w późniejszym czasie wchodziła w skład klucza nowomiejskiego. Na początku XI w. stanowiła własność rodziny Grabskich, którzy w 1834 r. sprzedali ją z resztą klucza nowomiejskiego Mosze Alexandrowi. W 1840 r. cały klucz wykupiony został przez porucznika Hermanna Kennemanna.

Pałac w Klęce wzniesiony został w 1872 r. zapewne w miejscu wcześniejszego dworu dla ówczesnego właściciela majątku, Hermanna Kennemana, który był późniejszym twórcą Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej (Deutscher Ostmarkenverein), potocznie zwanego Hakatą od pierwszych liter nazwisk jego założycieli (Ferdynanda von Hansemanna, Hermanna Kennemanna oraz Henryka von Tiedemanna). Głównym celem założonego w 1894 r. w Poznaniu Związku była germanizacja ziem polskich znajdujących się pod zaborem Cesarstwa Niemieckiego, przede wszystkim realizowana poprzez zachęcanie Niemców do przesiedlania się na tereny Wielkopolski, wykupowania ziemi z rąk polskich oraz wspieranie rozwoju niemieckich szkół, mieszczaństwa i rzemieślników. Urodzony w 1815 r. w Myśliborzu Herman Kennemann prowadził działalność nacjonalistyczną na długo przed powołaniem do życia Hakaty — był m.in. inicjatorem utworzenia Związku dla Popierania Niemieckich Interesów oraz gospodarczego zrzeszenia junkierskiego. Zmarł w 1910 r. w Klęce, do końca życia pozostając aktywnym liderem Hakaty. Po jego śmierci majątek został przejęty przez jego zięcia, Maxa Jouanne’a, zgermanizowanego Francuza. Na pocz. XX w. pałac w Klęce został poszerzony o niższe skrzydło zachodnie. W 1945 roku majątek został przejęty przez skarb państwa. Następnie użytkowany był przez zakład przetwórstwa Zjednoczonego Przemysłu Organicznego w Łodzi, następnie „Herbapolu”, które w Klęce prowadziły plantację oraz przetwórstwo ziół. W połowie lat 60-tych XX wieku część parteru korpusu głównego pałacu została zaadaptowana na przedszkole ze stołówką ulokowaną w łączniku, natomiast wnętrza skrzydła zach. – na mieszkania. W latach 1979-1980 przeprowadzono remont pokrycia dachu. Obecnie pałac stanowi własność Urzędu Gminy w Nowym Mieście nad Wartą.

Opis

Zespół pałacowo-parkowy w Klęce obejmujący pow. 5,6 ha położony jest przy szosie Poznań-Jarocin, 2 km od Nowego Miasta nad Wartą. Pałac zlokalizowany jest w pd. części założenia przy drodze wiejskiej biegnącej z zach. na wsch. Wzniesiony został na planie trzech przylegających do siebie prostokątów: zwieńczonego wieloboczną latarnią korpusu głównego oraz przylegających do niego od zach. łącznika oraz skrzydła. Jest budynkiem murowanym z cegły na ceglano-kamiennej podmurówce i otynkowanym, dwukondygnacyjnym i podpiwniczonym, krytym płaskim dachem. Piwnice sklepione są odcinkowo, natomiast kondygnacje parteru i piętra – stropami płaskimi, częściowo zdobionymi sztukateriami. Wschodnia część pomieszczeń parteru korpusu głównego sklepiona jest kolebkowo. Wnętrze korpusu jest trójtraktowe z obszerną klatką schodową nakrytą latarnią w trakcie środkowym. Drewniane schody klatki wyróżniają się bogato rzeźbioną dekoracja balustrady. Boniowane elewacje pałacu zdobione są sztukateriami. Otwory okienne i drzwiowe o wykroju prostokątnym, w części zwieńczone są łukiem odcinkowym. Pd. 8-osiowa elewacja frontowa korpusu głównego zdobiona jest niewielkim ryzalitem. Ponadto w jej wsch. osi umiejscowiono czworoboczny wykusz. 9-osiowa elewacja pn. jest analogiczna do pd. We wsch. 5-osiowej elewacji korpusu pałacu mieści się piętrowa widokowa loggia zamknięta 3 arkadami. Od zach. do korpusu przylega niższy od niego łącznik o 6-osiowej elewacji pd i 7-osiowej elewacji pn. Od zach. do łącznika przylega wyższe od niego skrzydło zach. o 3-osiowej elewacji pd. z wejściem po środku, 6-osiowej elewacji zach. i 2-osiowej elewacji pn..

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. 

Oprac. Tomasz Łuczak, 28-12-2017 r.