Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

cmentarzysko, st. 6 - Zabytek.pl

Adres
Kleczanów

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. sandomierski, gm. Obrazów

Jest to najlepiej zachowane i jedno z największych cmentarzysk kurhanowych w Małopolsce.Jedno z trzech tego typu stanowisk na terenie Sandomierszczyzny, a przy tym jedyne, które istnieje fizycznie.

Stanowi cenny element krajobrazu kulturowego Sandomierszczyzny.

Usytuowanie i opis

Cmentarzysko zlokalizowane jest w lasku na zachód od zwartej zabudowy wsi Kleczanów, po zachodniej stronie drogi z Sandomierza do Opatowa. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko kurhanowe w Kleczanowie liczy 37 dobrze zachowanych kopców, o zróżnicowanej wielkości i morfologii. Tworzą one cztery grupy na obszarze około 2 hektarów Zostały usypane z ziemi z najbliższego otoczenia, poprzez zgarnięcie równomiernej warstwy wokół kurhanu, lub tworząc po południowej stronie kopca półksiężycowate zagłębienie (rów przykurhanowy). Budowano je na planie kolistym lub eliptycznym. Pierwotnie miały 4-10 m średnicy i od 1,2-1,5 do 2,5 m wysokości. Nie znaleziono żadnych wewnętrznych bądź nakurhanowych konstrukcji. Najczęstszym typem pochówku były zapewne nakurhanowe groby ciałopalne (przepalone na stosie szczątki kostne umieszczano w jakimś pojemniku na szczycie kopca), odkryto także ciałopalny pochówek nasypowy rozproszony (spalone szczątki znajdowały się w obrębie całego kurhanu). Z uwagi na niewielkie ilości odkrywanych przepalonych kości można przypuszczać, że były to pochówki cząstkowe, to znaczy zmarli byli spalani, a ich szczątki tylko w części były składane na nasypie. Odkrywane ułamki ceramiki były zapewne pozostałością obrzędów pogrzebowych lub związanych z kultem zmarłych, których częścią były prawdopodobnie uczty. W pobliżu jednego z kurhanów odkryto skupisko kamieni i pozostałości ogniska, co również mogło się łączyć z tymi zwyczajami. Ciekawostką jest, że polanka położona wśród kopców niedaleko drogi jest miejscem tradycyjnych zabaw mieszkańców Kleczanowa wieńczących obchody Zielonych Świątek, których elementem jest procesja parafian do lasku. Być może zwyczaj ten jest dalekim odbiciem pogańskich obrzędów ku czci zmarłych.

Historia

Najstarszy kopiec w Kleczanowie został zapewne usypany przez ludność kultury ceramiki sznurowej (około 2800 - 2300 p.n.e.), trzy kolejne przez ludność kultury trzcinieckiej (około 1700 - 1100 p.n.e.). Kurhany te zostały następnie włączone do cmentarzyska wczesnośredniowiecznego, które pochodzi z VIII - X (być może 2. połowy IX) wieku.

Stan i wyniki badań

Cmentarzysko zostało odkryte przez Marka Florka w trakcie badań AZP (Archeologiczne Zdjęcie Polski) w 1990 roku. W latach 1990-1992 Marek Florek i Józef Ścibor przeprowadzili kompleksowe badania: plan sytuacyjno-wysokościowy stanowiska, dokumentację opisową i fotograficzną obiektów oraz badania wykopaliskowe pięciu kopców. We wrześniu 1992 Józef Ścibor i Andrzej Buko wykonali wiercenia na dziewięciu kolejnych kopcach. W roku 2011 Barbara Bargieł i Marek Florek przebadali wykopaliskowo jeszcze jeden kurhan.

Zabytek dostępny dla zwiedzających, oznaczony tablicą przy drodze.

Oprac. Nina Glińska, NID OT Kielce, 29.04.2015 r.

Bibliografia

  • Bargieł B., Florek M., Badania kopców 34 i 35 na cmentarzysku kurhanowym w Kleczanowie, gm. Obrazów (stan. 6), „Sprawozdania z badań terenowych Katedry Archeologii UMCS w 1991 r.”, Lublin 1991, s. 36-39.
  • Florek M., Cmentarzysko kurhanowe w Kleczanowie k. Sandomierza (w:) Ogólnopolski Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Przewodnik wycieczkowy, Lublin, 1994, s. 24-27.
  • Florek M., Ścibior J., Wczesnośredniowieczne cmentarzysko kurhanowe w Kleczanowie k. Sandomierza, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 45, 1993, s. 181-212.
  • Florek M., Ścibior J., Cmentarzysko kurhanowe w lasku kleczanowskim (stanowisko 6) [w:] Kleczanów. Badania rozpoznawcze 1989-1992, A. Buko (red.), Warszawa 1997, s. 245-300.
  • Ścibior J., Badania terenowe Działu Archeologii w latach 1979-1990, „Pamiętnik Sandomierski”, t. 1, 1993, s. 163-188 (183-185).
  • Ścibor J., Trzy sezony badań wczesnośredniowiecznego cmentarzyska kurhanowego w Kleczanowie [w:] V Konferencja Sprawozdawcza. Badania archeologiczne w Polsce środkowo - wschodniej w 1992 r., Sandomierz, s. 32-33.
  • Wiśniewski J., Dekanat Sandomierski, Radom, 1915, s. 40-41.

Rodzaj: kurhan

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_26_AR.23110, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_AR.602635