dom - Zabytek.pl
Adres
Kielce, Henryka Sienkiewicza 30
Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. Kielce, gm. Kielce
Historia
Posesja znajduje się w śródmieściu, na rogu ulic Małej i Sienkiewicza. Starszą metrykę ma ulica Mała, która tak jak równoległa do niej ulica Duża, pierwotnie ciągnęła się nieprzerwanie od rynku miasta lokacyjnego - w stronę kolegiaty, obecnie katedry pw. NMP. Po pożarze miasta w 1800 roku, podjęto pierwsze próby korekty i zagęszczenia przebiegu ulic. Powstał wówczas krótki łącznik między Dużą i Małą. Na przedłużeniu tego łącznika wytyczono wg planu regulacyjnego miasta z 1823 roku nową ulicę zwaną ulicą Konstantego (obecnie ulica Sienkiewicza). Regulacje sprawiły, że jeden z dużych prostokątnych placów po stronie zachodniej ulicy Małej, stał się parcelą narożną, z szerszym frontem od nowej ulicy. W 1823 roku plac należał do Mistakiewicza i był już zabudowany murowanym, parterowym domem. W latach 60. XIX wieku zabudowę posesji, już narożnej, stanowiły dwa małe domki od ul. Małej, Michała Żelichowskiego (syna Mikołaja), drukarza, pierwszego prezesa lokalnego Towarzystwa Cyklistów. W jednym mieścił się zakład złotniczy Żakowskiego, drugi zwany był Pod Obrazem, gdyż we wnęce domu stała figura św. Mikołaja. Za nimi, aż do zabudowań Teatru Ludwika (obecnie Teatru Państwowego) rozciągał się ogród. Około 1905 roku narożny plac kupił Teodor Kłodawski, uczestnik powstania styczniowego, były zesłaniec, zięć zamożnego miejscowego kupca Degelmana. Od 1907 roku był dyrektorem Towarzystwa Kredytowego Miasta Kielc. Na wolnej części placu zbudował w latach 1906-1908 dwupiętrową kamienicę, wstawiając ją między dawny dom Żelichowskiego a Teatr Ludwika. Cztery lata później Kłodawski nadbudował piętro nad domami po Żelichowskim, nadając im formę architektoniczną zachowana po dziś dzień. Kto był projektantem dwupiętrowej kamienicy nie wiadomo. W 1909 roku mieściła się w niej kawiarnia Royal, opisana na łamach „Gazety Kieleckiej”, a od 1911 roku mleczarnia Feliksa Majchera. W rękach rodziny Kłodawskich część posesji pozostaje po dziś dzień.
Opis
Kamienica jest usytuowana w śródmieściu Kielc, na froncie płytkiego, prostokątnego placu w ściśle zabudowanej północnej pierzei ulicy H. Sienkiewicza, między prawie równym jej wysokością Teatrem im. St. Żeromskiego i narożnym, niższym budynkiem. Budynek dwupiętrowy jest kalenicowo usytuowany w ulicy, na terenie opadającym w kierunku zachodnim. Obiekt w części podpiwniczony, zbudowano z cegły, nakryto dwuspadowym dachem. Cała dekoracja architektoniczna skupia się, jak zwykle w kamienicach czynszowych, tylko na jedenastoosiowej, symetrycznie rozwiązanej fasadzie. Część środkową i skrajne osie podkreślono boniowanymi, płytkimi ryzalitami zwieńczonymi attykowo frontonami, o łuku odcinkowym. Wysoki parter wyróżniono boniowaniem, od początku, przeznaczając go na cele handlowe. Dwie wyższe kondygnacje otrzymały eklektyczny wystrój widoczny w alternatywnych naczółkach obramień okiennych, na przemian prostych i trójkątnych, gzymsach, z których wieńczący wspiera się na konsolkach. Układ wnętrz w budynku jest dwuipółtraktowy. Od ulicy jest tylko jedno wejście, usytuowane centralnie, przez główną klatkę schodową, dwie tyle klatki od podwórza były tak zwanymi schodami kuchennymi (dla służby). We wnętrzach zachowały się relikty dawnego wystroju - sztukaterie, piece kaflowe, nieco stolarki, ceramiczne posadzki klatki schodowej, żeliwne balustrady schodów.
Wybrane pomieszczenia o różnych funkcjach - handlowych i usługowych, są dostępne w godzinach pracy.
Opac. Anna Adamczyk, 12.12.2014 r.
Bibliografia
- „Gazeta Kielecka” 1907, nr 38; 1909, nr 64; 1911 nr 34; 1912, nr 57.
- Adamczyk J.L., Rynek w Kielcach. Przekształcenia przestrzenne i zabudowa mieszczańska Kielc lokacyjnych w XVII-XIX wieku, Kielce 1993, s. 107-108.
- Adamczyk J.L., Wróbel. T., Kielce portrety zabytków, Kielce s. 2008, s. 46.
- Kosierkiewicz D., Ulica Sienkiewicza. Studium historyczno-urbanistyczne m. Kielce. PP PKZ Kielce 1990, s. 46 (mps), [w:] Archiwum Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
- Pycia J., Nad Silnicą, Kielce1938, s. 271, 275.
- Urbański K., Miklaszewska H., Sentymentalne Kielce. Fotografie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, Kielce 2004, s. 13.
- Wrońska- Gorzkowska R., Gorzkowski E., Album Kielecki. Starówka. Ulica Henryka Sienkiewicza, Kielce 1996, s.73 i n..
Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Jarosław Bochyński (JB).
Rodzaj: budynek mieszkalny
Styl architektoniczny: inna
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_BK.69201