Niewielka skala zabudowy i kształt parceli dokumentują stan części zabudowy charakterystyczny dla początku XIX wieku.

Historia

Posesja jest usytuowana w południowej pierzei rynku lokacyjnego Kielc, w kwartale między równoległymi ulicami - Dużą i Małą. Najstarsza informacja o jej zabudowie pochodzi z 1789 roku. Stał na niej dom drewniany szynkarza Marcina Wróblewskiego. Dom ocalał w pożarze miasta w 1800 roku, bowiem kilka lat później, kolejny właściciel - Jan Grzywaczewski płacił podatek z domu w rynku, po Wróblewskich. Grzywaczewski rozebrał drewniany dom i wystawił przed 1814 rokiem, nowy - murowany, parterowy, o trzech izbach, trzech kuchniach, ze sklepem i komorą, dwiema piwnicami, dwiema stajniami i dwoma chlewami. Z czasem prostokątna parcela powiększona została o plac przy ulicy Małej, przybierając kształt zbliżony do litery L. Kolejnymi właścicielami od 1832 roku byli Malinowscy i skoligaceni z nimi Gwoździowscy. Przed 1845 rokiem nad częścią frontową nadbudowano piętro. W wyniku przebudowy powstała niewielka, wąska kamieniczka usytuowana kalenicowo w pierzei, wzniesiona na planie prostokąta, o dwutraktowym układzie wnętrza. Miała sklepiony przejazd bramny, do którego boku zachodniego przylegały dwa pomieszczenia w amfiladzie. Pierwsze z nich było sklepione kolebką i mieściło cukiernię, drugie - skład. Na piętrze znajdowało się trzypokojowe mieszkanie, z kuchnią. Dwuspadowy dach budynku był pobity gontem. Za kamieniczką - po stronie zachodniej podwórza - stała parterowa, jednotraktowa oficyna, z izbami w amfiladzie. Skrajna izba, przyległa do kamienicy, mieściła billard, środkowa - piekarnię cukierniczą. Około roku 1865 miał miejsce pożar, po którym kamieniczka została odbudowana i przebudowana. W roku 1866 na posesji tej stały dwa domy Tomasza Malinowskiego - piętrowy od rynku i parterowy od ulicy Małej. Wedługg fotografii z 2. połowy XIX wieku na trójosiowej elewacji frontowej kamieniczki przyrynkowej były dwa prostokątne otwory wejściowe. Piętro, w części centralnej, miało balkon. W końcu XIX wieku posesję kupił Strosberg, który przypuszczalnie nadbudował piętro nad oficyną. W latach 1992-2000 budynki przebudowano, wymieniono część stropów drewnianych, parter oficyny zaadaptowano na wnętrze sklepowe. W 2010 roku, w trakcie prac ziemnych, odsłonięto pod płytą rynku relikty piwnic przynależnych niegdyś do tej posesji, wyznaczających linię zabudowy  w XVIII wieku.

Opis

Kamienica znajduje się w śródmieściu Kielc, w południowej pierzei Rynku, zwarto zabudowanej, uformowanej miedzy wlotowymi uliczkami - Dużą i Małą. Dom jest usytuowany kalenicowo, tak jak sąsiednie budynki. Wzniesiono go z kamienia łamanego i cegły, na zaprawę wapienną. Do piętrowej, prostopadłościennej części frontowej, nakrytej dachem dwuspadowym, przylega od strony podwórza skrzydło oficyny zachodniej. Podpiwniczenie stanowią dwie komory sklepione kolebkowo. Elewacje są otynkowane. Wąska trójosiowa fasada ma wystrój ograniczony do uproszczonego belkowania koronującego i gzymsów odcinkowych nad oknami piętra. Budynek mocno przekształcony, ma w parterze dyspozycję wnętrza zbliżoną do stanu pierwotnego - dwutraktowy układ z wąską sienią wzdłuż wschodniego boku.  

Zabytek dostępny dla zwiedzających z zewnątrz, część dla klientów dostępna w godzinach pracy sklepu.

Oprac. Anna Adamczyk, 10.17.2014 r.

Bibliografia

• Karta ewidencyjna. Dom wraz z oficyną, opr. Olgierd Chojnacki, Kielce 2004 r. (Archiwum Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach i Archiwum Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie),
• Adamczyk J. L., Rynek w Kielcach. Przekształcenia przestrzenne i zabudowa mieszczańska Kielc lokacyjnych w XVII-XIX wieku, Kielce 1993, s. 31, il. 15.
• Urbański K., Miklaszewska H., Sentymentalne Kielce. Fotografie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, Kielce 2004, s. 18.