Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dom - Zabytek.pl

Adres
Kielce, Rynek 11

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. Kielce, gm. Kielce

Przykład formowania się zabudowy rynku w XIX wieku, metodą scalania i wykorzystania starszej zabudowy dwóch posesji; fasada kamienicy z zachowanym eklektycznym wystrojem z połowy XIX wieku; wnętrze, w obszarze piwnic i parteru, o metryce z 1.

ćwierci XIX wieku.

Historia

Kamienica została wzniesiona we wschodniej pierzei rynku lokacyjnego. Obecną formę architektoniczną uzyskała w 1. połowie XIX wieku, w wyniku połączenia dwóch starszych, parterowych kamieniczek. Posesja, na której stoi, w 1788 roku stanowiła dwa odrębne, wąskie place. Jeden z nich należał do Szymańskiego, który miał dom - w części murowany. Na drugim placu stał dom drewniany Miedzińskiego. Zabudowa ta uległa zniszczeniu w wielkim pożarze Kielc w 1800 roku. Prawie ćwierć wieku później na posesji, której właścicielem był Jan Gwoździowski, stały od strony rynku dwie parterowe murowane kamieniczki, z sieniami wjazdowymi. Dwa przynależne do nich place zapełniała odrębna zabudowa obrzeżna. Przed połową XIX wieku nadbudowano nad kamieniczkami piętro i nowy dach i ujednolicono fasadę. Między wnętrzami na parterze i w oficynach przebito przejścia, tak aby uczynić z zabudowy jeden zespół. W 1847 roku na posesji tej, należącej do Jana Malinowskiego, funkcjonował hotel zajezdny. Pokoje gościnne były w oficynach. Tył podwórza wypełniała wielka stajnia zajezdna zbudowana na planie prostokąta, z dachem wspartym na ośmiu filarach, usytuowana w pierzei ulicy Wesołej. Wszystkie dachy były pobite gontami. Fasadę kamienicy dawniej artykułowały arkadowe blendy (może zamurowane arkady), z wejściami do sklepów. Arkadową bramę wjazdową flankowały kamienne filary. Na posesji znajdowały się dwie studnie. Zajazd Malinowskiego, w skład którego wchodziły murowane zabudowania - jednopiętrowy dom frontowy z dwiema parterowymi oficynami i stajnie, funkcjonował jeszcze w 1866 roku. Na miejscu stajni wjezdnej, Dawid Zylberszpic wybudował przed 1902 roku, dwupiętrową kamienicę w pierzei ulicy Wesołej. W okresie międzywojennym posesja przyrynkowa, oznaczona numerem adresowym Plac Piłsudskiego 11, należała do braci Cukermanów i małżonków Kaufman.

Opis

Budynek znajduje się we wschodniej pierzei Rynku, zwarto zabudowanej i formującej lekki łuk na odcinku między wlotowymi uliczkami - Bodzentyńska i Dużą. Murowana z kamienia i cegły kamienica jest usytuowana kalenicowo, tak jak sąsiednie budynki. Do piętrowej prostopadłościennej części frontowej, nakrytej dachem dwuspadowym, przylega od strony podwórza wyższe skrzydło oficyny południowej. Elewacje są otynkowane. Na szerokiej fasadzie kamienicy, o dziewięciu osiach, współczesne witryny są zamontowane w prostokątnych wnękach (zamurowanych arkadach). Na trzeciej osi od południa znajduje się arkadowy przejazd bramny. Piętro zachowało eklektyczny wystrój architektoniczny, widoczny w obramieniach rytmicznie rozstawionych okien i w masywnym gzymsie podokapowym opiętym kostkowymi kroksztynami. Środek fasady akcentuje szeroki balkon, o prostym podeście wspartym na kroksztynach. Wnętrza o układzie dwutraktowym mają w rozplanowaniu jeszcze czytelny układ dwóch odrębnych kamienic. Piwnice pod całą kamienicą zachowały sklepienia kolebkowe .W sieni północnej mieści się lokal użytkowy. Na parterze tylko skrajne pomieszczenie południowe (sklep Kozubek) nakrywa sklepienie o łuku odcinkowym.

Zabytek dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Wybranie pomieszczenia o funkcjach usługowych i handlowych są dostępne w godzinach pracy.  

Oprac. Anna Adamczyk, 14.12.2014 r.

Bibliografia

  • Adamczyk J. L., Rynek w Kielcach. Przekształcenia przestrzenne i zabudowa mieszczańska Kielc lokacyjnych w XVII-XIX wieku, Kielce 1993, s. 28, 73, il. 62, 80.
  • Urbański K., Miklaszewska H., Sentymentalne Kielce. Fotografie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, Kielce 2004, s.18.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Jarosław Bochyński (JB).

Rodzaj: budynek mieszkalny

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_BK.71051, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_BK.18664