Klasztor od chwili powstania jest miejscem w którym utrwalany jest kult św. Franciszka. Odbywają się tu corocznie uroczystości na które przybywają tysiące wiernych, aby uzyskać najważniejszy z odpustów franciszkańskich, odpust Porcjunkuli. Na terenie klasztoru prowadzona jest także działalność kulturalna m.in. w „Galerii Po Klasztorem” organizowane są wystawy malarstwa. Zespół klasztorny ze względu na swoje położenie i układ przestrzenny ma również znaczne walory krajobrazowe.

Historia

Pierwsi zakonnicy franciszkanie reformaci zamieszkali w prowizorycznych drewnianych budynkach klasztornych w końcu 1700 r. Sprowadził ich do Kęt chorąży krakowski Andrzej Żydowski. Murowane budynki klasztorne z kościołem w duchu barokowym wzniesione zostały w latach 1703-1714. Świątynię konsekrował w 1714 r. biskup krakowski Kazimierz Łubieński. W 1901 r. kościół powiększono o neogotyckie kaplice Przemienienia Pańskiego i św. Dydaka. Zaprojektował je prawdopodobnie budowniczy Józef Nykiel z pobliskich Wilamowic. Kościół konserwowany był wewnątrz m.in. w 1985 r. Od pierwszych lat XXI w. na terenie zespołu prowadzone są prace remontowo-konserwatorskie. W ich efekcie m.in. zabezpieczono pokrycie dachów budynków, elewacje pokryto nowymi tynkami, odnowiono kaplice i ołtarze, wymieniono okna w klasztorze, a także przystosowane na pomieszczenia wystawowe duże piwnice klasztorne. Po remoncie dla potrzeb duszpasterskich zostaną wykorzystane budynki gospodarcze.

Opis

Zespół klasztorny składa się z kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, klasztoru z ogrodem i zabudowań gospodarczych. Całość zajmuje teren o obrysie nieregularnego wieloboku otoczony murowanym ogrodzeniem. Kościół jest budowlą murowaną, potynkowaną, jednonawową, z kaplicą Przemienienia Pańskiego przy nawie. Do prostokątnego prezbiterium z wyodrębnionym chórem zakonnym od wschodu, dobudowana została kaplica św. Dydaka. Obie kaplice połączone są korytarzem. Kościół nakrywają dachy dwuspadowe, na kalenicy dachu nad prezbiterium znajduje się wieżyczka na sygnaturkę kształtu barokowego. Wnętrze kościoła nakrywają sklepienia kolebkowe z lunetami. Prezbiterium i ołtarze boczne oddzielone są od nawy drewnianą balustradą. Barokowe ołtarze główny i trzy boczne, Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia, św. Franciszka i św. Antoniego wykonane zostały na początku XVIII w. przez zakonnika Podesta Gronalewicza. Pozostałe trzy ołtarze boczne pochodzą z XIX w. Znajdują się w nich m.in. obrazy: św. Jana Kantego, namalowany w 1846 r. przez Jana Stankiewicza i Chrystusa ukazującego się św. Małgorzacie Marii Alacoque, namalowany w 1880 r. przez Walerego Eljasza. Barokowa ambona pochodzi z XVIII w. Do najcenniejsze zabytków w kościele należą: polichromowany posąg Pieta z 1. ćw. XV w., alabastrowa, późnorenesansowa płaskorzeźba Ukrzyżowanie i barokowy posąg Chrystusa u słupa. Cennym zabytkiem jest 13 głosowy instrument organowy sprowadzony w 1891 r. z Czech. Po zachodniej stronie kościoła znajduje się murowany, bezstylowy, czworoboczny, piętrowy budynek klasztoru, otaczający prostokątny ogród wewnętrzny. Na elewacji budynku znajduje się zegar słoneczny z łacińską sentencją. W kondygnacji parteru krużganki klasztoru sklepione są kolebkowo z lunetami. W obszernych, kilkupomieszczeniowych piwnicach klasztornych po ostatnim remoncie i adaptacji zorganizowana została galeria wystaw artystycznych. Cmentarz przykościelny otoczony jest XVIII-wiecznym murem, częściowo o kształcie łuku, z dwoma bramkami, w którym znajdują się wnęki z kapliczkami - Stacjami Drogi Krzyżowej. Płaskorzeźby z przedstawieniami Męki Pańskiej w kapliczkach pochodzą z 1969 r. W centralnej części cmentarza stoi barokowa figura Matki Boskiej Niepokalanie poczętej na kolumnie. Od wschodu, południa i zachodu wokół zespołu położony jest sad i rozległa łąka klasztorna. W części muru otaczającego ten teren znajduje się 20 kapliczek z płaskorzeźbami przedstawiającymi Tajemnice Różańca (sceny z życia Chrystusa i Matki Boskiej). Na zachód od klasztoru na podwórzu gospodarczym usytuowane są murowane, nakryte dwuspadowymi dachami parterowe budynki gospodarcze i stara studnia z murowaną z kamieni obudową.

Kościół, otoczenie i częściowo klasztor, dostępne.

oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 16-10-2015 r.