zespół kościoła parafialnego pw. św. Marcina - Zabytek.pl
Adres
Kępno
Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. kępiński, gm. Kępno miasto
Kościół został wzniesiony przy istniejącej plebanii, która powstała w 2 poł. XIX w., a którą to przebudowano w 1911 roku. Jego twórcą jest arch. Roger Sławski, a neobarokowa forma kościoła kępińskiego dość wiernie powtarza kształty barokowego kościoła klasztornego OO Trynitarzy w Krotoszynie. Dom katolicki wzniesiono w 1911 roku po wybudowaniu kościoła, a następnie w latach 30. i 40. XX w. go rozbudowano.
Historia
Dokument z 1283 roku nazywa Kępno miastem. Nieznana jest data pierwszej lokacji Kępna, które wpierw należało do Śląska, od 1146 r. weszło w granice Wielkopolski jako przygraniczny gród nad rzeką Niesob. Przez kilka stuleci było miastem prywatnym. Miasto jednakże nie rozwijało się, a nawet podupadło. Jego ponowny rozwój nastąpił w 2 połowie XVII wieku. Powtórna lokacja miała miejsce w 1660 roku, kiedy do Kępna sprowadzono ludność protestancką ze Śląska. W 1664 roku miała miejsce budowa kościoła ewangelickiego. W latach 1856-1975, oraz po 1998 roku Kępno jest stolicą powiatu. Położone na szlaku z Kalisza i Wielunia na Śląsk, na ważnym szlaku pocztowym w kierunku Drezna. W 1793 roku znalazło się w zaborze pruskim, a od 1815 r. weszło w skład wielkiego Księstwa Poznańskiego. Kościół pw. św Marcina filialnym kościoła w pobliskim Baranowie. Parafia w Kępnie 1684 roku; kościół drewniany powstały z fundacji Marcina z Olszowy Olszowskiego, starosty wieluńskiego. W 2 poł. XIX wieku budowa plebanii; jej przebudowa w 1911 r. W 1911 r. - budowa neobarokowego kościoła proj. arch. Rogera Sławskiego. W 1911 r. budowa Domu Katolickiego, rozbudowanego w 1934, 1936 oraz 1942 r. w czasie okupacji kościół został zamieniony na magazyn mundurowy. W latach 1944-1945 kościołem w Kępnie zarządzał proboszcz parafii bralińskiej. W 1997 r. wymieniono posadzki i wprowadzono ogrzewanie podłogowe. W 1998 r. wymieniono pokrycie wieży, 1999 - malowanie wnętrza kościoła, naprawy pokrycia dachowego; odnowienie części wyposażenia.
Opis
Kępno jest najdalej wysuniętym na południe miastem woj. wielkopolskiego. Zdecydowanie z Kępna jest bliżej do Wrocławia, Łodzi, Katowic czy Opola. Miasto położone jest na wysoczyźnie wieruszowskiej, w zachodniej części ziemi wieluńskiej. Przez miasto przechodzi droga krajowa Nr 11 oraz nieopodal miasta droga ekspresowa Nr 8 do Wrocławia. Zespół kościoła pw. św. Marcina składający się z kościoła parafialnego, plebanii i Domu Katolickiego usytuowany jest na zachód od Rynku, przy ul. Kościelnej/Kościuszki, na obszarze miasta lokacyjnego. Kościół parafialny oraz Dom Katolicki zlokalizowane są wzdłuż ul. Kościelnej. Kościół fasadą skierowany jest w stronę ul. Kościuszki. Dom Katolicki usytuowany jest kalenicą równolegle do ul. Kościelnej. Plebania wraz z budynkiem gospodarczym położone są w ogrodzie na zachód od kościoła. Fasadą plebania zwrócona na ogród, w stronę ul. Kościuszki.
Kościół jest budynkiem murowanym z cegły, na ceglanym otynkowanym cokole. Założony na planie prostokąta ze zryzalitowanymi i opilastrowanymi narożami. W prostokąt wpisana został trójprzęsłowa nawa oraz krótkie prostokątne prezbiterium z przyległymi doń skarbczykiem i zakrystią na rzucie pięciokątów o ściętym narożu. Od północy owalna, opilastrowana wieża połączona z korpusem wklęsłymi odcinkami fasady. Bryła obiektu zwarta, z dominującym prostopadłościennym korpusem nawowo-prezbiterialnym nieznacznie zryzalitowanym i zaokrąglonym w partiach naroży. Całość nakryta wspólnym czterospadowym dachem z trójpołaciowymi zadaszeniami nad partiami zryzalitowanymi. Dachy pokryte dachówką ceramiczną karpiówką, hełm wieży i sygnaturka kryte blachą miedzianą. Pośrodku kalenicy znajduje się czworoboczna sygnaturka z latarnią i profilowanym hełmem zakończonym kulą. Wieża prostopadłościenna, o smukłej sylwecie, zwieńczona bogato profilowanym czworobocznym hełmem o ściętych narożach, ażurowej latarni, zakończonej iglicą z kulą i krzyżem.
Elewacje kościoła z tynkiem gładkim. Naroża wszystkich elewacji zaokrąglone i ujęte obustronnie pilastrami toskańskimi wspartymi na piedestałach. Na kapitelach pilastrów umieszczone belkowanie obiegające na jednym poziomie wszystkie elewacje i wydzielające drugą kondygnację wieży. Ściany rytmizowane smukłymi, półkoliście zwieńczonymi otworami okiennymi ujętymi szerokimi obramieniami spiętymi kluczem, flankowanymi uszami i zakończonymi dołem płycinami podokiennymi o dekoracyjnym wystroju.
Wnętrze jednonawowe, z węższym prezbiterium, przesklepionym sferycznie, sklepienie nawy żelbetowe, o formie kolebki z lunetami i szerokimi gurtami. Wykrój sklepień koszowy, w partii gurtów dekoracja kasetonowa z rozetami. Wyposażenie ze starszego kościoła - głównie barokowe, w przewadze z 1 poł. XVIII w.; ołtarz główny, chrzcielnica, rzeźby i portrety trumienne. Z wyposażenia wykonanego w 1911 roku na uwagę zasługują dwa ołtarze boczne, w tym jeden z obrazem Rozmnożenie chleba i ambona.
Obiekt dostępny dla zwiedzających. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu. Bliższe informacje na temat parafii oraz godziny Mszy Św. są podane na stronie internetowej diecezji kaliskiej: www.diecezja.kalisz.pl
Oprac. Teresa Palacz, OT NID w Poznaniu, 23.10.2014 r.
Rodzaj: kościół
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_ZE.49747, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_ZE.4671