Stanowiła jeden z jej najdalej wysuniętych punktów zgodnie z założeniami francuskiego markiza, twórcy systemu fortyfikacji poligonalnej - Marca Renego de Montalemberta - który uważał, że wzrost doniosłości artylerii wymaga wysunięcia do przodu własnych dział, aby nie dopuścić do ostrzeliwania przez przeciwnika rdzenia twierdzy. Stąd też wzięła się jedna z jej nazw - Baszta Montalemberta.

Historia

Fort Fryderyka Wilhelma, zwany także Basztą Montalemberta, zbudowany został jako jedna z ostatnich i najdalej wysuniętych placówek wchodzących w skład fortyfikacji Twierdzy Koźle. Jego budowę rozpoczęto w 1805 roku (data ta znalazła się na elewacji baszty), lecz trwające działania wojenne spowodowały, że zakończenie prac przeciągnęło się aż do roku 1829. Na początku XX wieku (po kasacji Twierdzy Koźle) baszta przekształcona została na browar - z tego też okresu pochodzą zabudowania znajdujące się na jej dziedzińcu. W 1945 roku baszta spaliła się i od tego czasu powoli popada w ruinę.

Opis

Fort Fryderyka Wilhelma zbudowany został przy dzisiejszej ulicy Portowej jako część prawobrzeżnych umocnień Twierdzy, po prawej stronie rzeki Odry, a swym zasięgiem obejmował wieś Kłodnicę oraz dwie pierwsze śluzy Kanału Kłodnickiego. Wzniesiony został jako czteropiętrowa budowla murowana z cegły na rzucie koła z kolistym, odkrytym dziedzińcem pośrodku. Jego obwód zewnętrzny wynosi 33,9 m, a wewnętrzny 15,6 m. Pierwotnie od strony dziedzińca do obwodu murów przylegały dwie okrągłe klatki schodowe oraz dwa parterowe schrony. Elewacje podzielone zostały na 28 jednakowych przęseł z otworami okiennymi strzelnic, podkreślonymi wątkiem ceglanym, w formie prostokąta w dolnych kondygnacjach, zaś w ostatniej, górnej kondygnacji zwieńczonych półkoliście. Pomiędzy strzelnicami I i II kondygnacji znajdują się prostokątne otwory wentylacji dymowej. Brama wejściowa zwieńczona jest łukiem koszowym. Elewacja wewnętrzna była gładko tynkowana z pasem gzymsu arkadkowego nad oknami II kondygnacji, z którego obecnie zachował się prosty pas. Wnętrze baszty, poza sklepieniami kolebkowymi wspartymi na ceglanych łękach w kondygnacji parteru, obecnie pozbawione jest ścian działowych i stropów. Zachowały się jedynie na poziomie pierwszego piętra konsole, na których wsparte były drewniane stropy.

Obecnie fort jest nieużytkowany. Znajduje się na zamkniętym terenie.

Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 15.07.2015 r.