Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła


kościół 1. poł. XVII w. Kcynia

Adres
Kcynia, Rynek 1

Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. nakielski, gm. Kcynia - miasto

Kościół jest cennym przykładem sakralnej architektury późnogotyckiej w regionie.

Historia

Parafia wzmiankowana w 1266 roku. Pierwszy kościół w Kcyni wg relacji Jana Długosza był niewielką drewnianą budowlą pod wezwaniem św. Idziego, ufundowaną w XI w. przez księcia Władysława Hermana. Świątynia pod wezwaniem św. Michała Archanioła po raz pierwszy odnotowana została w 1520 roku. Obecny kościół parafialny został wybudowany w 1631 r. z fundacji kapituły gnieźnieńskiej. W czasie II wojny światowej został zamknięty dla wiernych, następnie zaadoptowany na cele posiedzeń miejscowej placówki NSDAP i innych hitlerowskich organizacji. Niemcy dokonali drobnych modyfikacji i przebudowań wewnątrz budynku. W zachodniej ścianie kościoła wykonali wewnętrzne, ceglane schody prowadzące na chór. Wnętrze świątyni oraz wyposażenie zostały bezpowrotnie zniszczone. Niemcy rozebrali także zabytkową dzwonnicę i murowane ogrodzenie kościoła, jak również wywieźli zabytkowe dzwony. Świątynię przeznaczyli na Dom Przodków (Anhalle). Na ścianach powstały wielkie malowidła przedstawiające powrót ziem nadnoteckich do Niemiec oraz martyrologię narodu niemieckiego w pierwszych miesiącach wojny i całej okupacji hitlerowskiej. W świątyni odbywały się wszelkie uroczystości oraz zebrania członków NSDAP. Po wojnie zamalowano obrazy wykonane przez okupanta oraz przeniesiono część wyposażenia z opuszczonego kościoła ewangelickiego. Kościół był wielokrotnie odnawiany i remontowany. W 2007 r. odnowiono fasadę frontową, później wyremontowano dach, odnowiono całe wnętrze kościoła wraz z ołtarzem głównym.

Opis

Kościół pw. św. Michała Archanioła zlokalizowany w centralnej części Kcyni, usytuowany między czterema ulicami: od pd. ul. Farną, od pn. ul. Dworcową, od wsch. ul. Ogrodową, od zach. ul. Sądową. Budynek posadowiony na lekko pochyłym terenie ogrodzonym metalowym płotem na podmurówce. Kościół wzniesiony w stylu późnogotyckim, orientowany, o zwartej, kubicznej bryle architektonicznej. Założony na planie prostokąta z niewielkim, jednoprzęsłowym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od pn. usytuowana została zakrystia. Budynek murowany z cegły, ściany wewnętrzne oraz fasada tynkowane. Dachy dwuspadowe, nad prezbiterium dach wielopołaciowy przechodzący nad zakrystią w pulpitowy, kryte dachówką ceramiczną. W połaci dachu nad zamknięciem prezbiterium niesymetrycznie usytuowana wystawka z okienkiem zamkniętym półkoliście. Elewacje zwieńczone fryzem opaskowym, tynkowanym oraz bogato profilowanym gzymsem podokapowym. Na zewnątrz ściany opięte jednouskokowymi szkarpami. W zamknięciu prezbiterium, ponad oknem, wyryty na cegłach napis odnoszący się do budowy kościoła z 1631 roku. W elewacjach bocznych korpusu ślady po zamurowanych, półkolistych otworach drzwiowych. Okna nawy zamknięte półkoliście, w tynkowanych opaskach z kluczami. W prezbiterium okna ostrołukowe oraz na osi koliste. Fasada zachodnia z usytuowanym w przyziemiu wejściem zamkniętym półkoliście, z nowszym, profilowanym obramieniem łuku. Ściana elewacji ujęta w narożach szkarpami, zwieńczona wydatnym szczytem oddzielonym profilowanym gzymsem kordonowym z obdaszkiem. Szczyt trójstrefowy, ożywiony blendami zamkniętymi oślim grzbietem, w strefie dolnej ścięty pionowo, w środkowej schodkowy, a w najwyższej trójkątny; pośrodku oculus. Szczyt między prezbiterium a nawą trójkątny z niewielką nastawą. Wnętrze salowe nakryte sklepieniami krzyżowymi, w zakrystii sklepienie kolebkowe. Tęcza o łuku półkolistym, chór muzyczny nowy, wsparty na dwóch słupach. Wyposażenie niejednorodne. Ołtarz główny XX-wieczny o cechach barokowych z wykorzystaniem rzeźb wczesnobarokowych z poł. XVII wieku. Chrzcielnica barokowo- klasycystyczna z przeł. XVIII i XIX w. w kształcie palmy, na której znajduje się czara w formie gniazda z rzeźbą pelikana na pokrywie. Kropielnica marmurowa, puklowana z przeł. XVII i XVIII wieku.

Zabytek dostępny.

Oprac. Bernardeta Popek- Olszowa, OT NID w Toruniu, 18-11-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.120746, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.234376