Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. św. Katarzyny - Zabytek.pl

kościół filialny pw. św. Katarzyny


kościół XVI w. Kąty Bystrzyckie

Adres
Kąty Bystrzyckie

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Lądek-Zdrój - obszar wiejski

Kościół pw.Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Kątach Bystrzyckich to jeden z niewielu na Ziemi Kłodzkiej wiejskich kościołów z późnogotyckim rdzeniem i detalem.

Ponadto w kościele zachowane w dużym stopniu późnogotyckie polichromie ścienne z ok. poł. XVI w.

Historia

Kąty Bystrzyckie i tutejszy kościół parafialny wzmiankowane po raz pierwszy w r. 1346 r. Ok. 1541 r. wzniesiony obecny, murowany kościół pw. Św. Katarzyny, niewielki, z wyodrębnionym, zamkniętym prosto, sklepionym prezbiterium, bez przypór, z wyższą nawą i zapewne pierwotnie bezwieżowy. Jego rzut oraz addycyjna bryła rozwiązane tradycyjnie, na wzorach przestrzenno-formalnych wykształconych w 2 poł. XIII w. i stosowanych najdłużej w wiejskiej architekturze sakralnej. Kościół w Kątach Bystrzyckich zbudowany zasadniczo jako późnogotycki, co nie zaskakujące, gdyż ostrołuczne wykroje otworów i późnogotycki detal stosowane w architekturze Ziemi Kłodzkiej jeszcze w końcu XVI w. Po wzniesieniu kościoła wnętrze jego nawy ozdobione cyklem Biblia pauperum (Biblia ubogich) pozwalającym niepiśmiennym parafianom zapoznawać się z wydarzeniami staro- i nowotestamentowymi. Polichromią pokryte przede wszystkim bezokienna, pn. ściana nawy i ściana z łukiem tęczowym. Układ polichromii, jej strefowo-kwaterowy podział charakterystyczny dla średniowiecznego malarstwa ściennego. Stylistyczne ujęcie malowidła bliskie malarstwu 2 poł. XV w. Po 1560 r. kościół przejęty przez protestantów, a przed 1631 r. — przez katolików. Odnawiany i przebudowany zapewne w latach 20. XVII w. Przebudowane wówczas ostrołuczne okna nawy i prezbiterium. Wykonane też na elewacjach późnorenesansowo-manierystyczne sgraffito w formie ciosów i fug, zachowane obecnie fragmentarycznie na pd. elewacji nawy. W 4 ćw. XVIII w. kościół przebudowany w stylu późnego baroku. Może wówczas nawa powiększona od zachodu. Zbudowana wieża o mocno uproszczonych, barokowych formach, ukształtowane boczne spływy w elewacji frontowej. Sufit nawy ozdobiony listwowymi sztukateriami. W 3 ćw. XIX w. dobudowana do kościoła od pd. dwukondygnacjowa przybudówka oraz przebudowane szczyty prezbiterium i nawy. W końcu XIX w. wykonana polichromia sklepienia prezbiterium. Neobarokowa, z elementami neoklasycyzmu. Kościół remontowany w 2000 r. i wówczas odkryte fragmenty późnogotyckiej polichromii. Odsłaniane dalej i konserwowane w 2010 r. oraz w latach następnych.

Opis

Kościół Św. Katarzyny orientowany, murowany z kamienia, tynkowany. Złożony z wyodrębnionego, prosto zamkniętego prezbiterium bez przypór oraz z wyższej nawy nakrytej stropem. Prezbiterium i nawa z trójkątnymi szczytami zwieńczonymi kamiennymi, późnogotyckimi krzyżami. Dachy dwuspadowe. Wieża czworoboczna z bezprześwitowym hełmem. Do pd. elewacji nawy dobudowana dwukondygnacjowa przybudówka z dachem dwuspadowym. Elewacje kościoła bez artykulacji. Jedynie wieża zwieńczona profilowanym gzymsem koronującym. We wsch. elewacji prezbiterium ostrołuczne okno z kamiennymi węgarami i takimż łukiem, obecnie odsłoniętymi spod tynku. W pn. elewacji nawy asymetrycznie usytuowany, kamienny, ostrołuczny, późnogotycko-wczesnorenesansowy portal z profilowaniem, wnikającym w ukośne zaciosy na węgarach. Na niszach okiennych i w ich sąsiedztwie w pd. elewacji nawy zachowany fragment późnorenesansowego sgraffita. Portal w wieży kamienno-drewniany, pierwotnie przeznaczony do otynkowania. Prezbiterium nakryte nisko schodzącym sklepieniem krzyżowo-żebrowym ze zwornikiem, ozdobionym polichromią dekoracyjną z końca XIX w. Otwarte ku nawie zaostrzonym łukiem tęczowym. Na pn. i wsch. ścianie nawy późnogotycka polichromia. Sufit nawy z listwową dekoracją sztukatorską. Chór muzyczny drewniany, kształtowany w duchu sztuki ludowej. O podobnym charakterze stylistycznym zaplecek ławki pod chórem. Wyposażenie kościoła złożone z: ołtarza głównego Św. Katarzyny Aleksandryjskiej, z dwiema bramkami i obrazem ołtarzowym (2 poł. XIX w., neobarok łączony z neoklasycyzmem), z ołtarza bocznego Św. Rodziny (historyzm, 2 poł. XIX w.) oraz z ambony (barok, 2 poł. XVIII w.).

Zabytek dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 22-12-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.75041